Trẻ bị nhiệt miệng, nguyên nhân triệu chứng và cách điều trị hiệu quả cho mẹ

Nhiệt miệng tuy không phải là bệnh nặng nhưng lại khiến chúng ta rất khó chịu vì những cơn đau nó mang đến, đặc biệt khi ăn uống. Nhưng người lớn còn khó chịu huống hồ trẻ nhỏ. Các con còn quá nhỏ để có thể chịu đựng những cơn đau, thậm chí nhiều trẻ có triệu chứng nhiệt miệng còn là nguyên nhân của các căn bệnh khác như tay chân miệng, viêm loét dạ dày, viêm ruột,... Quả thật là ác mộng với trẻ nhỏ. Chính vì vậy mà các mẹ nên tìm hiểu hiện tượng trẻ bị nhiệt miệng, nguyên nhân nhiệt miệng ở trẻ và cách chữa nhiệt miệng cho trẻ hiệu quả.

Dấu hiệu bệnh nhiệt miệng thông thường là sự xuất hiện của một hai đốm trắng có kích thước nhỏ, sẽ bị loét dần nếu không được điều trị. Trẻ bị nhiệt miệng có thể quấy khóc, chán ăn, sốt,... nên cha mẹ không nên coi thường. Có nhiều phương pháp chữa trị nhiệt miệng hiệu quả, tuy nhiên tùy từng trẻ mà các mẹ nên có phương pháp phù hợp. 

1. Bệnh nhiệt miệng là gì?

Bệnh nhiệt miệng thực chất là bệnh viêm loét niêm mạc miệng do nhiều nguyên nhân khác nhau. Biểu hiện là xuất hiện một vài đốm trắng 1 – 2 mm, to dần, hơi mọng nước tại niên mạc miệng. Vết loét sẽ to dần gây khó khăn cho việc ăn uống nếu không được chữa trị.

Trẻ bị nhiệt miệng.

Theo Đông y, nhiệt miệng là do hỏa độc tức là do nhiệt độ bên ngoài quá cao ảnh hưởng đến thân nhiệt trẻ, dẫn đến lở loét, đau nóng rát, miệng hôi, khô, lưỡi đỏ. Và nhiệt cơ tỳ vị tức là do trẻ ăn quá nhiều chất béo, đồ cay, nóng cộng với nhiệt độ của nước miếng nên gây viêm loét niêm mạc.

2. Nguyên nhân trẻ bị nhiệt miệng

Theo Đông y, nhiệt miệng là do hỏa độc tức là do nhiệt độ bên ngoài quá cao ảnh hưởng đến thân nhiệt trẻ, dẫn đến lở loét, đau nóng rát, miệng hôi, khô, lưỡi đỏ. Và nhiệt cơ tỳ vị tức là do trẻ ăn quá nhiều chất béo, đồ cay, nóng cộng với nhiệt độ của nước miếng nên gây viêm loét niêm mạc.

Còn theo y học hiện đại nguyên nhân gây nhiệt miệng ở trẻ em là do các yếu tố sau:

• Sâu răng hoăc viêm chân răng, viêm chóp răng hoặc viêm tủy… đều là những nguyên nhân gây nhiệt miệng cho bé.
• Hệ miễn dịch của bé bị suy giảm vì căng thẳng, ăn uống thiếu chất, bệnh tật… khiến thể trạng bị suy yếu tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công gây bệnh nhiệt miệng cho trẻ.
• Trẻ bị nhiễm khuẩn ái khí, kỵ khí và nấm cộng sinh sẽ làm mất cân bằng sinh học trong cơ thể dẫn đến bị nhiệt miệng.
• Do suy giảm chức năng gan, gan bị suy yếu hoặc bị tổn thương nên không thể lọc hết độc tố có hại như asen, chì ra ngoài. Những độc tố này sẽ tích tụ ở niêm mạc lâu ngày gây ra viêm loét miệng.
• Do trẻ bị thiếu hụt sắt, vitamin B12, iron.
• Do bé bị nhiễm khuẩn HSV, HHV và vi rút VZV, CMV…gây ra
• Do trẻ bị vật cứng làm rách niêm mạc miệng như bàn chải đánh răng hay các vật nhọn khác.

XEM THÊM: Coi chừng tử vong khi thiếu vitamin K ở trẻ sơ sinh

3. Dấu hiệu trẻ bị nhiệt miệng

Trong niêm mạc miệng bé xuất hiện một vài đốm màu trắng, ban đầu có kích thước khoảng từ 1-2mm, lớn dần lên khoảng 8-10mm và vài ngày sau thì những đốm này vỡ bọc nước, gây viêm loét miệng. Những vết loét xuất hiện bên trong miệng, bề mặt của lưỡi hoặc trên nướu răng. Khi ăn mặn và cay sẽ gây đau đớn cho vết loét, thậm chí một số bé không thể ăn gì cho đến khi tình trạng được cải thiện. Một số dấu hiệu và triệu chứng trẻ bị nhiệt miệng thường gặp như:

• Trẻ bị nhiệt miệng sẽ khó chịu, quấy khóc và lười ăn.
• Miệng chảy nhiều nước dãi.
• Nếu viêm nặng trẻ có thể bị sốt hoặc kèm nổi hạch ở cổ.
• Sốt đột ngột
• Sưng nướu răng và có thể chảy máu
• Trẻ đau trong miệng

4. Phương pháp chữa nhiệt miệng an toàn, hiệu quả

Hầu hết những trường hợp lở miệng ở trẻ em không quá nguy hiểm và có sẽ nhanh chóng tự khỏi trong vòng 1 tuần. Tuy nhiên, nó vẫn gây khó chịu và đau đớn cho bé. Mẹ có thể áp dụng những cách sau đây để giúp con dễ chịu hơn:

Dùng mật ong

Mật ong có tính chất chống vi khuẩn, vì vậy nó giúp làm lành vết loét nhanh hơn. Cách thực hiện đơn giản là mẹ dùng ngón tay sạch của mình bôi một chút mật ong lên trên vết loét ở miệng cho con.

Sử dụng mật ong chữa nhiệt miệng hiệu quả.

Vì mật ong có hương thơm và vị ngọt nên rất hấp dẫn trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ nên chắc chắn bé sẽ không phản đối việc làm này của mẹ.

Tuy nhiên, một điều hết sức lưu ý đó là phương pháp dùng mật ong trị nhiệt miệng không được áp dụng cho trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi vì nó có thể gây ngộ độc cho bé.

Mật ong và củ nghệ

Củ nghệ có tính chống viêm, khử trùng, kháng khuẩn làm xúc tiến quá trình chữa bệnh. Hòa hỗn hợp nghệ và mật ong rồi bôi trực tiếp lên vết nhiệt miệng của con không chỉ giúp giảm đau mà còn giúp cho vết loét lành lại nhanh hơn. Tương tự như trên, công thức này cũng không nên áp dụng cho trẻ dưới 1 tuổi.

Mật ong và nghệ.

Dừa

Dầu, nước hoặc sữa trong dừa - cả ba loại này đều có thể được sử dụng để điều trị loét miệng cho trẻ sơ sinh. Vì thế, hãy cung cấp nước dừa nếu bé bị nhiệt miệng.

Theo đó, thay vì nước thường, hãy dùng một chút nước sữa dừa để cho con súc miệng sẽ giúp làm dịu những vết loét. Với trẻ nhỏ hơn, có thể dùng dầu dừa đắp trực tiếp lên vết loét.

Dùng dừa để điều trị nhiệt miệng.

Bơ sữa trâu lỏng hoặc bơ làm sạch

Bơ sữa trâu lỏng hoặc bơ làm sạch (bơ đã được đun chảy và loại bớt cấn sữa) có thể đắp trực tiếp lên vết loét ở miệng của trẻ.

Sữa bơ

Bơ sữa chứa axit lactic, giúp hạn chế sự hoạt động và phát triển của vi khuẩn. Vì vậy, sử dụng sữa bơ như là một loại "thuốc sát khuẩn" cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị nhiệt miệng.

Đối với trẻ sơ sinh trên 8 tháng tuổi và trẻ mới biết đi có thể dùng sữa bơ hàng ngày.

Sữa đông

Sữa đông có thể làm giảm các triệu chứng của bệnh nhiệt miệng như sữa bơ vì nó cũng có chứa axit lactic. Có thể chuẩn bị một ít trái cây và sữa đông để làm món sinh tố cho bé thưởng thức.

Lá húng quế

Lá húng quế có thể giảm loét miệng.

Cho bé nhai 2-3 lá húng quế để làm giảm đau và làm dịu các vết loét trong miệng. Ngoài ra, lá húng quế còn có thể giúp điều trị ho, cảm lạnh, sốt... ở trẻ.

Cỏ mực

Rửa sạch, chỉ lấy lá, giã nát, ép lấy nước cốt, hòa với ít mật ong. Dùng bông thấm thuốc bôi vào chỗ sưng đau, lở loét. Ngày bôi 2 – 3 lần.

Cỏ mực tính mát, có tác dụng thanh nhiệt. Màu đen của vị thuốc thuộc thủy, dùng để thanh nhiệt tả hỏa (viêm nhiệt, sưng lở loét). Kết hợp với mật ong vừa có tính sát trùng, vừa có tính thẩm thấu, hút chất nước ở vết thương khiến cho vi khuẩn, nhất là nấm không có điều kiện phát triển. Vì vậy, dân gian có kinh nghiệm dùng bài thuốc này chữa đẹn, đẹn vôi, tưa lưỡi của trẻ nhỏ, có công hiệu tốt.

Lục nhất tán

Hoạt thạch 6 phần, cam thảo 1 phần, trộn với mật ong cho sền sệt, dùng bông thấm thuốc bôi vào chỗ sưng đau, lở loét. Ngày bôi 2 – 3 lần.

Bài thuốc này dùng cho trẻ nhỏ rất thích hợp. Hoạt thạch thanh nhiệt, tả hỏa; cam thảo giải nhiệt độc; 2 vị này phối hợp, là bài thuốc Đông y thường dùng để trị các chứng thử nhiệt (nắng nóng vào mừa hè) gây miệng lưỡi viêm, loét, họng đau… Kết hợp với mật ong, càng tăng tác dụng sát trùng, giải độc, tiêu viêm.

Thuốc đắp ở chân

Ngô thù du, tán bột nhuyễn. Mỗi lần dùng 8g (2 thìa cà phê thuốc bột), cho vào một cái chén, dùng dấm nấu cho sôi, đổ dần dần vào bột thuốc, quấy đều cho đến khi thành dung dịch sền sệt là được. Dùng dung dịch thuốc này, bôi vào giữa lòng bàn chân, rồi dùng băng băng lại, để khoảng 2 giờ thì gỡ ra. Ngày làm 1 lần vào buổi tối càng tốt.

Phương pháp đắp ngô thù du ở lòng bàn chân, Đông y gọi là cách “dẫn hỏa hạ hành”. Hỏa ở đây là nhiệt đang làm lở loét, viêm sưng ở miệng, lưỡi. Khi hỏa nhiệt ở miệng lưỡi bị thuốc ngô thù du dẫn xuống, sẽ làm cho miệng lưỡi hết sưng và khỏi. Có nhiều khi hiệu quả đến một cách nhanh chóng không ngờ.

Nước quả khế

Mẹ dùng nước quả khế để trị nhiệt miệng cho bé.

Mẹ dùng 3 quả khế tươi, rửa sạch, dùng máy xay nát, rồi cho nước vào đun sôi, khi nước sôi cho thêm chút đường phèn vào cho bé dễ uống. Đường tan, bắc xuống, để nguội rồi cho bé ngậm và nuốt từ từ nhiều lần trong ngày. Cách này giúp giảm đau rát và giải nhiệt cho bé rất hiệu quả.

Rau ngót

Mẹ dùng lá rau ngót, rửa sạch rồi dùng máy xay nhuyễn, lọc lấy nước, sau đó cho thêm một chút mật ong vào đánh đều tay. Dùng hỗn hợp này bôi lên vùng da miệng bị loét. Kiên trì bôi trong 3 ngày vết loét sẽ khỏi.

Cho trẻ uống nước cà chua ép

Để chữa nhiệt miệng mẹ có thể dùng cà chua ép lấy nước để cho bé uống trong vài ngày cũng có tác dụng tốt.

Nước cam hoặc chanh

Họ nhà cam quýt chứa nhiều vitamin C có tác dụng tăng sức đề kháng nên rất tốt cho bé bị nhiệt miệng. Vì thế mẹ có thể cho bé uống một ly nước cam hoặc nước chanh mỗi ngày. Lưu ý không cho trẻ uống lúc đói.

Nước ấm và muối

Đối với trẻ lớn có thể pha nước muối với nồng độ thấp và cho bé súc miệng.

Cam thảo

Cho một chút cam thảo vào nồi nước và đun sôi lên để tinh chất trong cam thảo thục ra nước. Sau đó lấy nước cho con uống 4-5 lần/ ngày để đem lại hiệu quả cao nhất.

Mẹ cũng có thể làm hỗn hợp bột cam thảo với mật ong và bôi trực tiếp vào vết thương của con.

Chè xanh

Theo khoa học những thực phẩm có vị chát như chè xanh, rau dấp cá, húng chanh, vỏ xoài…có tính sát trùng rất cao. Vì thế, mẹ có thể tận dụng những nguyên liệu này để sát khuẩn và làm lành vết thương cho bé. Bằng cách mỗi ngày, mẹ có thể cho bé ngậm nước chè xanh khoảng từ 5-10 phút cũng có tác dụng làm lành vết loét miệng. Lưu ý, mẹ chỉ cho bé ngậm không nuốt.

Chè xanh điều trị nhiệt miệng.

Dùng bàn chải mềm

Bàn chải mềm sẽ giúp con đỡ đau hơn khi đụng phải những vết loét.

Súc miệng bằng nước ấm hoặc nước muối pha loãng

Cho con súc miệng ít nhất 4 lần mỗi ngày cho đến khi các vết lở lành hẳn.

Súc miệng bằng nước củ cải

Mẹ dùng khoảng 300g củ cải, sau khi cạo vỏ, rửa sạch, mẹ cắt nhỏ rồi dùng máy xay nhuyễn, sau đó vắt lấy nước cốt hòa thêm nước sôi để nguội, cho bé súc miệng 3 lần mỗi ngày. Kiên trì làm trong vòng 2 ngày sẽ cho hiệu quả.

Súc miệng bằng nước củ cải để trị nhiệt miệng.

Uống bột sắn dây

Bột sắn dây có tính hàn, có tác dụng giải nhiệt rất tốt. Để giảm đau rát cho bé mẹ nên nấu hoặc pha bột sắn dây cho trẻ ăn.

Cho bé ăn thức ăn dạng lỏng

Bị lở miệng sẽ làm bé không muốn ăn uống gì hết. Những thức ăn dạng lỏng sẽ giúp bé dễ an hơn. Ngoài ra, việc ăn thức ăn đặc, rắn có thể làm con đau. Mẹ cũng nên tránh những thức ăn cay, mặn hoặc có tính axit vì có thể làm vết loét trở nên nghiêm trọng hơn.

Uống nhiều nước

Mất nước chỉ làm tình trạng lở miệng thêm nghiêm trọng. Các vết lở có thể khiến bé đau và không muốn uống nước. Bạn nên chắc rằng con vẫn đang nạp đủ luợng nước mỗi ngày. Nói với bé rằng thường xuyên uống nước có thể giúp bé nhanh khỏi hơn.

XEM THÊM: Trẻ sơ sinh bị táo bón và cách mẹ trẻ xử lý êm đẹp

5. Trường hợp nào thì mẹ cần nên đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay?

Thông thường, lở miệng có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, bạn nên đưa con đến bác sĩ nếu có những dấu hiệu sau đây:

• Giảm cân nhanh chóng
• Đau ở vùng bụng
• Sốt cao bất thường
• Trong phân có lẫn máu hoặc chất nhầy
• Viêm hoặc loét da xung quanh hậu môn. Một vài trường hợp, lở miệng là hậu quả gián tiếp của viêm loét dạ dày hoặc viêm ruột.
• Trẻ bị nhiệt miệng và sốt
• Rộp lưỡi ở trẻ em
• Cách chữa rộp lưỡi
• Bé bị rộp trắng trong miệng
• Nhiệt miệng ở trẻ dưới 1 tuổi
• Nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh
• Thuốc bôi nhiệt miệng zytee
• Bé sơ sinh hay bị nhiệt miệng

5. Cách phòng ngừa bệnh nhiệt miệng cho trẻ

Thiết lập thói quen tốt cho bé trong sinh hoạt hàng ngày như nghỉ ngơi có giờ giấc, không để bé thức khuya, cho bé ăn uống đúng giờ và không ăn quá no. Cho bé ăn với chế độ ăn phong phú, đa dạng đủ chất. Nên ăn những thức ăn có tính mát có tác dụng giải nhiệt như rau xanh có lá, dưa chuột, cam, trà xanh, cà rốt, lê….

Giữ vệ sinh răng miệng tốt, hướng dẫn bé đánh răng đúng cách, tránh làm tổn thương niêm mạc, mẹ có thể tập cho con thói quen xúc miệng nước muối ấm hàng ngày bởi nước muối với nồng độ thích hợp, độ ấm vừa phải sẽ có tác dụng sát trùng tốt, làm sạch khoang miệng, amidan, họng.

Nước muối ấm còn kích thích tăng tuần hoàn máu tại chỗ, tập trung nhiều tế bào bạch cầu làm tăng khả năng tiêu diệt vi khuẩn. Nếu bé đã 2 tuổi mà chưa biết súc miệng, mẹ có thể chải răng, lưỡi của bé với nước muối sinh lý ấm (nồng độ 0,9%). Mẹ nhớ chọn loại bàn chải long mềm để tránh tổn thương miệng con. Biện pháp này vừa dễ làm, rẻ tiền, dễ thực hiện lại rất hữu dụng trong việc làm sạch răng miệng cho trẻ.

Cho bé ăn uống thực phẩm mát, đặc biệt vào mùa hè.

Luôn bao quát khi bé chơi, không để bé ngậm các vật sắc hay cho tay vào miệng. Khi cho ăn mẹ không nên ép trẻ ăn quá vì dễ khiến bé quấy, hoảng loạn và cắn vào lưỡi.

6. Tóm tắt kiến thức tổng quan về chứng nhiệt miệng ở trẻ em

Các vết loét trong miệng thường có màu trắng hay vàng, được bao quanh bằng quầng màu đỏ, xuất hiện ở trên lưỡi, môi, lợi hay bên trong má. Đây chỉ là một bệnh lý thuộc về răng miệng chứ không phải là dấu hiệu của một căn bệnh nguy hiểm nào cả nên mẹ không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, các vết loét thường gây ra cảm giác đau đớn, nhất là khi bé ăn uống, thậm chí nếu mọc thành đám lớn còn gây sốt.

Nguyên nhân gây loét miệng thường là do thiếu hụt vitamin, đặc biệt là vitamin B12, vitamin C và chất sắt; thiếu cân bằng hormon, mắc bệnh đường ruột; vệ sinh răng miệng không đúng cách, bị viêm nhiễm vùng khoang miệng; dị ứng thức ăn; stress…

Tuy nhiên, mẹ cũng cần cẩn thận quan sát và lưu ý nếu thấy bên cạnh vết loét miệng bé nổi thêm các nốt phòng ở tay, chân hoặc mông kèm theo sốt thì rất có nguy cơ bé bị mắc bệnh Tay, Chân, Miệng hoặc Thuỷ Đậu. Lúc này, cần đưa bé đến bệnh viện để được khám chữa kịp thời.

Khi bé bị nhiệt miệng, mẹ nên cho bé ăn thức ăn lỏng, nhuyễn (cháo, súp, bột dinh dưỡng), không nóng, không cay, không chua và tốt nhất là hợp với khẩu vị thường ngày của con. Ngoài đánh răng ngày 2 lần mẹ nên thường xuyên cho bé súc miệng với nước muối sinh lý để làm sạch khoang miệng. Mẹ cũng nên cho bé uống nhiều nước, tăng thêm rau và trái cây giàu vitamin C như cam, chanh, rau cải trong khẩu phần ăn của bé để bổ sung chất, giúp bé mau lành.

Ngoài ra, hiện nay có rất nhiều loại kem, thuốc bôi trị nhiệt miệng cho bé nhưng các mẹ rất nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc bôi vì cơ địa và nguyên nhân gây bệnh ở mỗi bé mỗi khác. Không nên tùy ý dùng thuốc có thể gây dị ứng hay những biến chứng không mong muốn cho con.

Chăm sóc con khi trẻ bị nhiệt miệng thì bố mẹ cần hết sức kiên trì vì bé đau rát, quấy khóc, không chịu ăn, uống thuốc, không cho kiểm tra miệng, dễ nôn trớ khiến sút cân rất nhanh và lâu khỏi bệnh. Vì vậy, mẹ cần kiên trì nhẹ nhàng và phải theo dõi tình trạng sức khoẻ của bé thường xuyên để bổ sung dinh dưỡng, giải nhiệt kịp thời giúp bé lành nhanh ổ loét. Rút ngắn tối đa số ngày bệnh để bé nhanh chóng phục hồi và ăn uống bình thường lại nhé.