Sở giao dịch chứng khoán là gì? Những điều cần biết về sở giao dịch chứng khoán

Sở giao dịch chứng khoán là gì? Sở giao dịch đóng vai trò như thế nào trong quá trình giao dịch chứng khoán? Pháp luật Việt Nam quy định như thế nào về sở giao dịch? Đây đều là các vấn đề mà không ít người chơi chứng khoán muốn tìm hiểu. Hãy cùng đọc bài viết dưới đây, Chanh Tươi Review sẽ giải đáp cụ thể cho bạn!

Sở giao dịch chứng khoán là gì?

Sở giao dịch chứng khoán là thị trường mở và đóng vai trò là nơi giao dịch các tài sản tài chính. Đây là nơi cổ phiếu và các sản phẩm phái sinh của cổ phiếu được mua bán và trao đổi, bất kể người mua và người bán là công ty hay cá nhân. Trên khắp thế giới, có nhiều sở giao dịch chứng khoán lớn và mỗi sở giao dịch đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tình hình tài chính và kinh tế của vùng hay quốc gia đó.

Theo định nghĩa thông thường, sở giao dịch chứng khoán là nơi tập trung các chứng khoán được niêm yết và các thành viên tiến hành giao dịch theo quy định. Nói cách khác, đây là nơi mà các nhà môi giới họp mặt để thương lượng và đấu giá mua bán chứng khoán. Do đó, sở giao dịch chứng khoán không tham gia trực tiếp vào việc mua bán chứng khoán, mà nó là điểm tập trung của các nhà đầu tư để tiến hành giao dịch chứng khoán.

Quy định về thành lập và hoạt động của sở giao dịch chứng khoán

Theo quy định của Luật chứng khoán năm 2019, Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam có các quy định và quyền hạn sau đây:

• Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam là một doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật chứng khoán và Luật doanh nghiệp. Trong đó, Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết của Sở.
• Quyết định về việc thành lập, giải thể, mô hình hoạt động, hình thức sở hữu, chức năng, quyền và nghĩa vụ của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam, cũng như việc thành lập công ty con của Sở, được thực hiện bởi Thủ tướng Chính phủ dựa trên đề nghị từ Bộ trưởng Bộ Tài chính.
• Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và công ty con của nó đều phải tuân thủ sự quản lý và giám sát từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Các quy định và quyền hạn này giúp đảm bảo hoạt động của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam được điều hành một cách minh bạch, an toàn và tuân thủ các quy định pháp luật liên quan.

Nguyên tắc hoạt động của sở giao dịch chứng khoán

Sở giao dịch chứng khoán là gì? Nguyên tắc hoạt động của nó như thế nào? Thị trường giao dịch chứng khoán là một môi trường đầy thách thức và cơ hội cho các nhà đầu tư. Đối với những nhà đầu tư chuyên nghiệp, có khả năng phân tích và đánh giá tốt sự biến động của thị trường, đây là một nơi mang lại cơ hội lợi nhuận cao. 

Tuy nhiên, với những nhà đầu tư nhỏ lẻ và ít kinh nghiệm, nếu thiếu sự tư vấn từ các nhà môi giới và chuyên gia, khả năng mắc phải lỗ vốn cũng không hề nhỏ. Thị trường giao dịch chứng khoán cũng mang theo nhiều rủi ro.

Theo quy định tại Điều 5 Luật chứng khoán năm 2019, các chủ thể liên quan phải tuân thủ những nguyên tắc sau trong hoạt động chứng khoán:

• Thứ nhất: Tôn trọng quyền tự do mua, bán, kinh doanh và cung cấp dịch vụ chứng khoán của các tổ chức và cá nhân. 

Nguyên tắc này đảm bảo quyền tự do kinh doanh của các chủ thể, trong phạm vi pháp luật cho phép. Không có tổ chức hay cá nhân nào được can thiệp vào hoạt động mua bán chứng khoán và kinh doanh dịch vụ của các chủ thể trên thị trường giao dịch trừ khi vi phạm pháp luật.

• Thứ hai: Các hoạt động trên thị trường phải diễn ra dựa trên nguyên tắc công bằng, công khai và minh bạch. 

Thông tin đóng vai trò quan trọng trong hoạt động chứng khoán trên thị trường giao dịch. Thông tin là căn cứ để nhà đầu tư xem xét và đưa ra quyết định đầu tư của mình. Để đảm bảo sự công bằng, nhà đầu tư phải có quyền tiếp cận thông tin thị trường ở mức độ như nhau. Các thông tin này cần được công bố công khai và là nguồn thông tin chính thống. Mọi hành vi sử dụng thông tin nội bộ để giao dịch chứng khoán trên thị trường giao dịch sẽ bị xử lý theo quy định của cơ quan chức năng.

• Thứ ba: Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư, là nguyên tắc vô cùng quan trọng. 

Nó đảm bảo rằng nhà đầu tư sẽ được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi đầu tư vào chứng khoán. Các cơ quan có thẩm quyền của nhà nước có trách nhiệm ban hành các quy định pháp luật liên quan và thực hiện trực tiếp các biện pháp để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư khi cần thiết. Chỉ khi thực hiện được điều này, niềm tin của nhà đầu tư trong thị trường chứng khoán mới được duy trì và nâng cao.

• Thứ tư: Nguyên tắc tự chịu trách nhiệm về rủi ro có mối liên hệ chặt chẽ với nguyên tắc đầu tiên. 

Khi Nhà nước công nhận và tôn trọng quyền tự do trong hoạt động mua bán và kinh doanh chứng khoán của các chủ thể, thì những chủ thể này phải ý thức và chấp nhận tự gánh chịu những rủi ro từ hoạt động trên thị trường.

• Thứ 5: Nguyên tắc tuân thủ các quy định pháp luật yêu cầu mọi hoạt động của các chủ thể trên thị trường giao dịch phải diễn ra trong giới hạn của pháp luật. 

Các cơ quan chức năng của nhà nước sẵn sàng áp dụng các biện pháp cần thiết đối với những hành vi vi phạm pháp luật trên thị trường giao dịch. Ngoài ra, mỗi sở giao dịch chứng khoán được phép ban hành các quy chế áp dụng trong phạm vi của mình, và tất cả các hoạt động tại sở giao dịch chứng khoán phải tuân thủ các quy định cục bộ này.

Điều lệ Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam

Sở giao dịch chứng khoán là gì? Điều lệ sở giao dịch như thế nào? Theo Điều 45 Luật chứng khoán 2019 quy định như sau:

Quyền hạn phê chuẩn

Điều lệ của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam được phê chuẩn hoặc ban hành, sửa đổi, bổ sung bởi Bộ trưởng Bộ Tài chính dựa trên đề nghị từ Hội đồng thành viên hoặc Hội đồng quản trị của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và ý kiến của Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Vì vậy, khi có đề nghị phê chuẩn, ban hành, sửa đổi hoặc bổ sung từ Hội đồng thành viên hoặc Hội đồng quản trị của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam cùng với ý kiến của Chủ tịch Ủy ban chứng khoán nhà nước liên quan đến điều lệ của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam, cơ quan có thẩm quyền phê chuẩn sẽ là Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Nội dung điều lệ

Theo nội dung quy định, điều lệ của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam bao gồm các thông tin chính sau:

• Tên, địa chỉ trụ sở chính, công ty con, chi nhánh;
• Mục tiêu, phạm vi hoạt động và các dịch vụ được cung cấp;
• Vốn điều lệ; cách thức tăng, giảm vốn điều lệ hoặc chuyển nhượng vốn;
• Tên, địa chỉ và các thông tin cơ bản của cổ đông sáng lập hoặc thành viên góp vốn hoặc chủ sở hữu;
• Phần vốn góp hoặc số cổ phần và giá trị vốn góp của cổ đông sáng lập hoặc thành viên góp vốn hoặc chủ sở hữu;
• Người đại diện theo pháp luật;
• Cơ cấu tổ chức quản lý;
• Quyền và nghĩa vụ của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam;
• Quyền và nghĩa vụ của thành viên góp vốn, chủ sở hữu hoặc cổ đông;
• Quyền và nghĩa vụ của Hội đồng thành viên hoặc Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc (Giám đốc) và Ban kiểm soát (Kiểm soát viên);
• Thể thức thông qua quyết định của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam;Thể thức sửa đổi, bổ sung Điều lệ;
• Chế độ kế toán, kiểm toán được áp dụng;
• Việc thành lập các quỹ, cơ chế sử dụng quỹ; nguyên tắc sử dụng lợi nhuận, xử lý lỗ và chế độ tài chính khác;
• Nguyên tắc giải quyết tranh chấp nội bộ.

Chức năng, vai trò của sở giao dịch chứng khoán

Sở giao dịch chứng khoán là gì? Chúng có chức năng và vai trò như thế nào? Cùng tìm hiểu nhé!

Chức năng của sở giao dịch chứng khoán

• Đầu tiên, thị trường chứng khoán có chức năng phân phối lại nguồn vốn giữa các nhà đầu tư.

Đối với nhà đầu tư, đầu tư vào chứng khoán nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận là một nhu cầu cần thiết. Trong quá trình đầu tư, nhà đầu tư cố gắng đầu tư vào các lĩnh vực có lợi nhuận cao và rút lui khỏi các lĩnh vực có ít lợi nhuận hoặc không mang lại lợi nhuận nhanh chóng. 

Thị trường chứng khoán với chức năng phân phối của nó tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư thực hiện điều này. Chức năng chính của sở giao dịch chứng khoán là tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch chứng khoán diễn ra trơn tru. Sự biến động giá cả giúp nhà đầu tư có thể dự đoán được những lựa chọn đầu tư mang lại lợi ích cho họ.

• Thứ hai, thị trường chứng khoán có chức năng xác định giá thị trường của chứng khoán. 

Đây là chức năng quan trọng của thị trường chứng khoán. Trong nền kinh tế thị trường, giá của chứng khoán được xác định dựa trên quan hệ cung cầu. Trên thị trường chứng khoán, các giao dịch chứng khoán diễn ra thường xuyên và liên tục tuân theo quan hệ cung cầu. Dựa trên mối quan hệ cung cầu liên tục đó, giá thị trường của chứng khoán được xác định một cách chính xác.

Việc xác định chính xác giá thị trường của chứng khoán mang ý nghĩa quan trọng trong các khía cạnh sau:

• Giá thị trường có ý nghĩa trong việc xác định chỉ số chứng khoán - một thước đo quan trọng cho nền kinh tế của một quốc gia. Thông qua chỉ số chứng khoán, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể đánh giá sự phát triển của nền kinh tế và từ đó đưa ra các chính sách phù hợp.
• Giá thị trường đóng vai trò quan trọng đối với tổ chức phát hành khi muốn phát hành chứng khoán bổ sung, vì giá bán chứng khoán trong đợt phát hành bổ sung được dựa trên giá thị trường tại thời điểm đó. Điều này giúp xác định giá chứng khoán hợp lý và đảm bảo sự hấp dẫn cho nhà đầu tư.
• Việc xác định chính xác giá thị trường còn mang ý nghĩa quan trọng đối với nhà đầu tư khi quyết định đầu tư vào chứng khoán. Điều này giúp họ đưa ra những quyết định đầu tư đúng thời điểm và đúng cơ hội, đảm bảo tính hiệu quả và tránh rủi ro không cần thiết.

• Thứ ba, thị trường giao dịch chứng khoán có chức năng tạo tính thanh khoản cao cho các chứng khoán. 

Tính thanh khoản đại diện cho khả năng chuyển đổi nhanh chóng của chứng khoán thành tiền mặt. Nhờ có thị trường giao dịch, chứng khoán có thể được niêm yết và giao dịch dễ dàng, giúp nhà đầu tư mua bán chúng một cách thuận tiện. Điều này cho phép nhà đầu tư thu hồi vốn nhanh chóng để phục vụ nhu cầu cá nhân hoặc chuyển đổi đầu tư sang lĩnh vực khác. Các chứng khoán không niêm yết và giao dịch trên thị trường chứng khoán sẽ có tính thanh khoản kém hơn.

• Ngoài ra, sở giao dịch chứng khoán cũng là nơi cung cấp nguồn vốn hình thành cho các công ty niêm yết. 

Các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán có thể phát hành và bán cổ phiếu tại thị trường đó. Để tham gia vào các giao dịch này, các công ty niêm yết phải tuân thủ các quy tắc và yêu cầu của thị trường. Sở giao dịch chứng khoán bảo vệ lợi ích của người mua và người bán bằng cách đảm bảo quá trình chuyển giao tiền mặt được thực hiện đúng thời hạn. Các thành viên tham gia thị trường chứng khoán cần tuân thủ giới hạn giao dịch cụ thể được quy định bởi cơ quan quản lý của sở giao dịch chứng khoán.

Sở giao dịch chứng khoán là gì? Vai trò của sở giao dịch chứng khoán

Trên thực tế, Sở giao dịch chứng khoán có các vai trò chính như sau: 

• Huy động vốn cho các dự án công của Chính phủ, huy động vốn cho các doanh nghiệp, tạo ra môi trường đầu tư an toàn, minh bạch và tăng tính thanh khoản cho các nhà đầu tư, cùng với việc đo lường "sức khỏe" của toàn bộ nền kinh tế.
• Sở có quyền ban hành các quy chế liên quan đến niêm yết, giao dịch và công bố thông tin. Trong trường hợp xảy ra sự cố hoặc bất ổn, Sở có quyền tạm ngừng, đình chỉ hoặc hủy bỏ giao dịch nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Khi các thành viên giao dịch gánh chịu thiệt hại do Sở hoặc Trung tâm giao dịch chứng khoán gây ra, Sở phải chịu trách nhiệm bồi thường cho những người bị thiệt hại.

Thông tin về 2 sở giao dịch chứng khoán Việt Nam

Tại Việt Nam, có hai sở giao dịch chứng khoán chính là Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Dưới đây là thông tin chi tiết về hai sở giao dịch này:

Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE)

• Tên đầy đủ: Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM.
• Địa chỉ: Số 16 Võ Văn Kiệt, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.
• Trụ sở chính: Tòa nhà HOSE.
• Ngày thành lập: HOSE được thành lập vào ngày 20 tháng 7 năm 2000 theo Quyết định số 243/2000/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
• Chức năng: HOSE là sở giao dịch chứng khoán lớn nhất và quan trọng nhất tại Việt Nam. Sở này đảm nhiệm việc giao dịch, quản lý và phát triển thị trường chứng khoán TP.HCM.
• Vốn hóa thị trường: HOSE có vốn hóa thị trường lớn nhất trong hệ thống sở giao dịch chứng khoán Việt Nam. Nhiều công ty niêm yết lớn và danh mục cổ phiếu phong phú được giao dịch trên sàn HOSE.

Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX)

• Tên đầy đủ: Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.
• Địa chỉ: Số 2 Phố Lê Đức Thọ, Mỹ Đình 2, Quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam.
• Trụ sở chính: Tòa nhà HNX.
• Ngày thành lập: HNX được thành lập vào ngày 3 tháng 3 năm 2005 theo Quyết định số 51/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
• Chức năng: HNX là sở giao dịch chứng khoán tại Hà Nội. Sở này có trách nhiệm quản lý và phát triển thị trường chứng khoán ở khu vực miền Bắc.
• Vốn hóa thị trường: HNX có vốn hóa thị trường nhỏ hơn HOSE. Tuy nhiên, nhiều công ty niêm yết và danh mục cổ phiếu đa dạng cũng được giao dịch trên sàn HNX.

Cả hai sở giao dịch trên đều cung cấp các dịch vụ như niêm yết, giao dịch, thanh khoản và giám sát thị trường chứng khoán.

Các công ty muốn niêm yết trên HOSE hoặc HNX phải tuân thủ quy định về báo cáo tài chính, thông tin công bố và tuân thủ các quy tắc giao dịch của sở giao dịch tương ứng. Các nhà đầu tư có thể theo dõi và giao dịch các công ty niêm yết trên sàn thông qua các công cụ giao dịch điện tử được cung cấp bởi HOSE và HNX.

Sự phát triển của HOSE và HNX đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây là nơi để các công ty huy động vốn và đầu tư, đồng thời cung cấp cơ hội cho các nhà đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán và tăng cường tính minh bạch trong quá trình giao dịch.

Bạn không thể tạo tài khoản trực tiếp từ HOSE và HNX. Khi muốn tham gia đầu tư chứng khoán bạn chỉ có thể tham gia đầu tư thông qua việc mở tài khoản của các công ty chứng khoán có liên kết với các sàn. Dưới đây là một vài công ty chứng khoán mà bạn có thể cân nhắc để mở tài khoản đầu tư.

• Công ty cổ phần chứng khoán SSI. Link mở tài khoản tại đây.
• Công ty cổ phần Chứng khoán VPS. Link mở tài khoản tại đây.
• Công ty cổ phần Chứng khoán kỹ thương (TCB). Link tải ứng dụng tại đây.
• Công ty cổ phần chứng khoán MB (MBS). Truy cập tại đây.

Một số sở giao dịch chứng khoán nổi tiếng thế giới

Sở giao dịch chứng khoán là gì? Trên thế giới có sở giao dịch chứng khoán nào nổi tiếng? Dưới đây, Chanh Tươi Review liệt kê một số sở giao dịch chứng khoán nổi tiếng trên thế giới.

1. New York Stock Exchange (NYSE) - Hoa Kỳ

• Địa điểm: New York, Hoa Kỳ.
• Vốn hóa thị trường lớn nhất thế giới.
• Là sở giao dịch truyền thống và có lịch sử lâu đời, được thành lập từ năm 1792.

2. NASDAQ - Hoa Kỳ

• Địa điểm: New York, Hoa Kỳ.
• Trung tâm giao dịch chứng khoán công nghệ, tập trung vào các công ty công nghệ, internet và truyền thông.
• Đây là sở giao dịch thứ hai lớn nhất ở Hoa Kỳ.

3. Tokyo Stock Exchange (TSE) - Nhật Bản

• Địa điểm: Tokyo, Nhật Bản.
• Là sở giao dịch lớn nhất ở Nhật Bản và châu Á.
• TSE quản lý thị trường chứng khoán với nhiều công ty lớn và có sức ảnh hưởng toàn cầu.

4. Sở giao dịch chứng khoán là gì? London Stock Exchange (LSE) - Vương quốc Anh

• Địa điểm: Luân Đôn, Vương quốc Anh.
• Là sở giao dịch chứng khoán lớn nhất ở châu Âu.
• LSE cung cấp một loạt các thị trường chứng khoán, bao gồm cổ phiếu, trái phiếu và hợp đồng tương lai.

5. Shanghai Stock Exchange (SSE) - Trung Quốc

• Địa điểm: Thượng Hải, Trung Quốc.
• Là sở giao dịch chứng khoán lớn nhất ở Trung Quốc.
• SSE là trung tâm giao dịch cho các công ty trong và ngoài nước niêm yết và có sự phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây.

Đây chỉ là một số ví dụ về sở giao dịch chứng khoán trên thế giới. Mỗi sở giao dịch có các đặc điểm và quy tắc riêng, nhưng chung quy lại, chúng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo lập và quản lý thị trường chứng khoán tại các quốc gia và khu vực tương ứng.

Kết luận

Cảm ơn bạn đọc hết bài viết. Hy vọng với những thông tin mà Chanh Tươi Review cung cấp trên đây đã đem đến nhiều thông tin hữu ích cho bạn bạn, giúp bạn hiểu rõ hơn về sở giao dịch chứng khoán là gì rồi nhé. Chúc bạn thành công!