Hướng dẫn cách chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu thành công

Bạn là người mới bắt đầu tìm hiểu về chứng khoán? Bạn chưa biết cách chơi chứng khoán như thế nào? Cùng theo dõi bài viết dưới đây để nắm rõ nhất về cách chơi cho người mới bắt đầu nhé!

1. Đầu tư chứng khoán là gì? Những kiến thức cơ bản để chơi chứng khoán

Khái niệm về chứng khoán

Chứng khoán là một loại tài sản tài chính bao gồm cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng khoán phái sinh, trái phiếu, chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký. Theo định nghĩa trong Luật Chứng khoán, những loại tài sản này là bằng chứng xác nhận sở hữu hợp pháp của người sở hữu (gọi chung là nhà đầu tư) với tài sản của doanh nghiệp hoặc tổ chức phát hành. Chúng thường được giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán và có thể là công cụ để huy động vốn hoặc đầu tư.

Cổ phiếu là chứng khoán vốn, và nó xác nhận bạn nắm giữ cổ phẩn của một công ty nào đó. Khi đó bạn sẽ trở thành một cổ đông của công ty đó và có những quyền cơ bản cùng những lợi ích dành cho cổ đông. Theo Luật Chứng khoán 2019, tại Khoản 2 Điều 4 Cổ phiếu được cho là “loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn cổ phần của tổ chức phát hành.”

Khi đầu tư cổ phiếu, bạn sẽ nhận được lợi nhuận từ:

• Chênh lệch giá trước và sau khi mua cổ phiếu: Công ty hoạt động và có cổ phiếu giao dịch trên sàn chứng khoán, khi đó giá cả của cổ phiếu sẽ biến động dựa trên giao dịch thị trường. Điều này đồng nghĩa với việc khi nắm giữ cổ phiếu bạn có thể có được lợi nhuận nếu mua và bán ở mức giá cao hơn giá mua vào.
• Cổ tức: Sau quá trình hoạt động và lưu hành, nếu công ty có lợi nhuận thì phần này thường sẽ được tái đầu tư hoặc đầu tư thêm cho các dịch vụ kinh doanh khác, và một phần sẽ chia cho các cổ đông gọi là cổ tức dưới hình thức tiền mặt cổ phiếu.
• Cổ phiếu thưởng: Là hình thức các cô đông nắm nhiều cổ phiếu cũ đạt tới mức quy định sẽ được công ty cung cấp thêm cho một số cổ phiếu mới.
• Quyền mua cổ phiếu với giá ưu đãi: Là quyền mà các cổ đông hiện hữu được tiếp tục mua một số cổ phiếu nhất định phụ thuộc vào số cổ phiếu đang nắm giữ với giá ưu đãi thấp hơn so với giá thị trường đang giao dịch.

Chứng khoán phái sinh được xem là một công cụ tài chính phòng thủ dành cho nhà đầu tư khi thị trường diễn biến xấu. Hiểu đơn giản, đó là các hợp đồng tài chính xác nhận quyền và nghĩa vụ với một tài sản tài chính cơ sở trong tương lai với mức giá, số lượng cùng phí được xác định. Tùy vào loại hợp đồng mà sẽ có những điều kiện ràng buộc khác nhau. Hiện tại, phát sinh đang có những loại hợp đồng sau:

• Hợp đồng kỳ hạn (forward contract): Hợp đồng kỳ hạn là một thỏa thuận giữa các bên để mua hoặc bán một tài sản vào một ngày cụ thể trong tương lai với giá đã được đồng ý trước đó trong hợp đồng.
• Hợp đồng hoán đổi (swap contract): Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận giữa hai bên, trong đó họ đồng ý trao đổi nghĩa vụ thực hiện các khoản thanh toán định kỳ hoặc trao đổi các luồng tiền trong tương lai theo phương thức đã định sẵn và trong khoảng thời gian xác định trước.
• Hợp đồng quyền chọn (options contract): Hợp đồng quyền chọn là một loại hợp đồng tài chính cho phép người ký có quyền lựa chọn mua hoặc bán một khối lượng hàng hoá nhất định với một mức giá xác định vào một thời điểm nhất định trong tương lai. Điều đặc biệt của hợp đồng này là người ký có quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, thực hiện giao dịch.
• Hợp đồng tương lai (future contract): Hợp đồng tương lai (hay còn được gọi là hợp đồng giao sau) là một loại hợp đồng phái sinh giữa bên mua và bên bán, nhằm mục đích giao dịch một tài sản cụ thể vào một thời điểm xác định trong tương lai.

Tài sản được đặt làm cơ sở thường là: nông sản, thực phẩm, kim loại, năng lượng, cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất,…

Tại Việt Nam, thì chứng khoán phát sinh tồn tại dưới 2 dạng:

• Hợp đồng tương lai của chỉ số VN30F.
• Trường hợp đặc biệt của hợp đồng quyền chọn (bị giới hạn) với sự xuất hiện của sản phẩm chứng quyền.

Chứng quyền là dạng đặc biệt của hợp đồng quyền chọn tức là chỉ có quyền mua (buy) chứ không có quyền bán (sell) được các công ty chứng khoán niêm yết thị trường với mục tiêu giúp cho các nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận lớn hơn. Thường chứng quyền sẽ đi kèm với một mã chứng khoán cơ sở, dựa trên chứng khoán cơ sở để xác định mức giả, và tỷ lệ.

Đi cùng với ưu điểm có thể tạo ra lợi nhuận lớn hơn nhưng đồng nghĩa với việc bạn cũng có thể mất phần lớn vốn hoặc cháy tài khoản khi lựa chọn giao dịch với sản phẩm này. Do đó, chúng chỉ phù hợp với các nhà đầu tư chắc về kiến thức và ưa mạo hiểm.

Các loại tài sản chứng khoán

Theo Luật Chứng khoán 2019, tại Khoản 1 Điều 4 chứng khoán bao gồm những tài sản:

• Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ
• Chứng quyền, chứng quyền có đảm bảo, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký
• Chứng khoán phái sinh
• Các loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.

Cách chơi chứng khoán phổ biến

Chơi chứng khoán là bạn đầu tư tiền vào chứng khoán của các công ty bán ra thị trường, sau khi mua sẽ theo dõi và dự đoán thị trường để mua vào bán ra một cách hợp lý, thu về lợi nhuận. 

Các chiến lược giao dịch, cách chơi chứng khoán tại Việt Nam mà bạn có thể tham khảo:

• Đầu tư hưởng cổ tức: Đây là một phương thức đầu tư trong đó nhà đầu tư mua cổ phiếu của một công ty và nhận được các khoản cổ tức được trả cổ phiếu mà họ nắm giữ. Cổ tức thường được trả dựa trên lợi nhuận của công ty hoặc từ các hoạt động kinh doanh của họ.
• Đầu tư cổ phiếu theo giá trị: Đây là chiến lược đầu tư tập trung vào việc tìm kiếm các cổ phiếu có giá trị thực sự lớn hơn giá hiện tại của chúng. Người đầu tư theo phương pháp này thường tìm kiếm các cổ phiếu mà thị trường đang định giá thấp hơn giá trị thực của công ty, và họ hy vọng rằng giá cổ phiếu sẽ tăng lên gần giá trị thực trong tương lai. 
• Đầu tư lướt sóng: Đây là một chiến lược đầu tư ngắn hạn, trong đó nhà đầu tư mua và bán cổ phiếu hoặc tài sản tài chính khác trong một khoảng thời gian ngắn để tận dụng các biến động ngắn hạn trên thị trường. Mục tiêu của đầu tư lướt sóng là kiếm lợi nhuận từ việc mua vào khi giá thấp và bán ra khi giá cao. 
• Đầu tư theo đà tăng trưởng: Chiến lược này tập trung vào việc đầu tư vào các công ty hoặc ngành công nghiệp mà dự kiến sẽ có tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai. Người đầu tư theo phương pháp này thường quan tâm đến việc tìm kiếm các cơ hội đầu tư trong các công ty mới nổi, các công nghệ mới, hoặc các thị trường mới có tiềm năng phát triển lớn. 
• Đầu tư thụ động thông qua chứng chỉ quỹ, quỹ mở hoặc ủy quyền cho các broker: Đây là cách tiếp cận đầu tư mà nhà đầu tư không trực tiếp quản lý hoặc quyết định về việc mua bán tài sản. Thay vào đó, họ đầu tư vào các quỹ đầu tư hoặc gửi tiền cho các môi giới để quản lý thay mặt. Các quỹ này có thể là quỹ đầu tư chứng khoán, quỹ mở, hoặc các quỹ ETF (Quỹ giao dịch chứng khoán)

2. Chơi chứng khoán cần bao nhiêu tiền?

Sẽ không có mức độ tiền quy định để chơi chứng khoán là bao nhiêu. Với mỗi yếu tố như mục đích, thời gian, mức độ rủi ro, kiến thức về chứng khoán và thu nhập cá nhân, loại tài sản đầu tư nào thì người mua chứng khoán sẽ đầu tư vài trăm hay vài triệu thậm chí là vài trăm triệu để đầu tư. 

Đầu tư chứng khoán không phải việc dễ dàng có thể thu lại lợi nhuận, đây được xem là việc làm khá mạo hiểm nên cần cân nhắc và bổ sung kiến thức đầy đủ trước khi chơi. 

Đối với những người mới bắt đầu chơi, không nên bỏ ra số tiền quá lớn để đầu tư tránh gặp những rủi ro không muốn, thay vào đó chỉ nên đầu tư vài triệu để tích lũy kiến thức, kinh nghiệm và làm quen với xu hướng thị trường.

Sau khi có được những yếu tố đó, bạn có thể đầu tư lớn hơn hoặc bổ sung tiền vào chứng khoán đã đầu tư. Hãy trở thành một người chơi chứng khoán thông minh, biết sử dụng đồng tiền đúng lúc, đúng chỗ nhé!

3. Cách chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu

Đối với những người mới bắt đầu, chưa biết cách chơi, nên tham khảo cách chơi cổ phiếu, chứng khoán dưới đây:

• Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán: Chứng khoán và tiền của người chơi sẽ được giữ trong tài khoản vì vậy khi muốn đầu tư vào chứng khoán, nhà đầu tư bắt buộc phải thiết lập một tài khoản chứng khoán. Sau khi xong thủ tục đăng kí tài khoản và nạp tiền vào đó việc mua bán cổ phiếu mới được bắt đầu.

• Bước 2: Nạp tiền vào tài khoản: Sau khi tài khoản được thiết lập thành công, nhà đầu tư sẽ nạp tiền vào tài khoản để mua chứng khoán.

VD: Nhà đầu tư có nhu cầu mua chứng khoán của VHM (Công ty Cổ phần Vinhomes). Hiện VHM đang giao dịch trên sàn HOSE với giá 92.600 đồng/ phiếu. Vậy với lô tối thiểu là 100 cổ phiếu thì bạn cần: 100*92.600=9.260.000 đồng chưa tính thuế phí. Nghĩa là bạn phải nộp tối thiểu là 9.300.000đ để có thể giao dịch mua mã chứng khoán VHM.

• Bước 3: Đặt lệnh mua/bán cổ phiếu qua phần mềm: Sau khi nạp tiền thành công vào khoản, nhà đầu tư có thể ấn vào phần mềm mua/bán chứng khoán để có thể giao dịch thành công.

4. Chơi chứng khoán ở đâu? Gợi ý các sàn chứng khoán uy tín

Để có thể chơi chứng khoán, bạn cần giao dịch chứng khoán tại các công ty chứng khoán, vậy nên khi mở tài khoản bạn cần tham khảo chọn một công ty uy tín để thuận lợi trong việc giao dịch chứng khoán hơn. Đối với mỗi công ty đều có những nội quy và mức giá chứng khoán riêng.

Gợi ý các công ty chứng khoán uy tín:

• Công ty chứng khoán SSI
• Công ty chứng khoán TCB
• Công ty chứng khoán VPS
• Công ty chứng khoán MBS

5. Cách chơi chứng khoán cá nhân như nào?

Đầu tư chứng khoán được xem như là bộ môn kinh doanh thu lợi nhuận cao, tuy nhiên đi đôi với đó cũng là không ít rủi ro vì vậy bất kể là cá nhân hay tổ chức đầu tư đều có cách chơi chứng khoán riêng. 

Hiện nay, chứng khoán cá nhân rất phổ biến, khi đã có đủ kinh nghiệm và kiến thức, rất nhiều người tự mình đầu tư mà không phụ thuộc vào bất kỳ tổ chức nào. Hầu hết, mỗi nhà đầu tư đều nắm vững những quy tắc sau để hạn chế rủi ro nhất như không bao giờ đầu tư hết số tiền, tài sản bạn đang có.

Bạn cũng nên xác định mục tiêu rõ ràng trong quá trình đầu tư; đa dạng hóa các khoản đầu tư bằng cách đầu tư nhiều loại cổ phiếu và yếu tố quan trọng nhất, bạn phải có một “cái đầu lạnh” quyết định đúng lúc, kịp thời.

6. Lưu ý khi đầu tư chứng khoán đầu tư hiệu quả

Khi chơi chứng khoán, gặp rủi ro là điều không thể tránh khỏi, vì vậy nhà đầu tư cần lưu ý những điểm sau để có thể đầu tư hiệu quả, hạn chế rủi ro:

• Chơi chứng khoán một cách nghiêm túc
• Có thể tham khảo kinh nghiệm, kiến thức trên các web, sách, báo, app,…
• Luôn luôn học tập, trau dồi kiến thức
• Học cách quản lý về tiền bạc
• Tìm hiểu những dịch vụ đầu tư tốt để cùng tham gia
• Theo dõi xu hướng thị trường liên tục tục phút, từng giờ
• Tích lũy kinh nghiệm là yếu tố quan trọng nhất dẫn đến thành công
• Với người mới bắt đầu, trong những lần đầu không đầu tư nhiều.
• Lựa chọn, tham khảo những tổ chức uy tín để đầu tư

7. Có nên đầu tư chứng khoán không?

Có nên chơi chứng khoán không? Cách chơi chứng khoán thế nào? Đây chắc chắn sẽ là câu hỏi của không ít người đang có ý định đầu tư vào chứng khoán. 

Xét về những lợi ích đạt được khi đầu tư chứng khoán, đây là một hình thức đáng để đầu tư. Tuy nhiên, với mỗi cá nhân đều có kinh nghiệm, mức độ hiểu biết về chứng khoán, thị trường khác nhau nên sẽ có phương pháp đầu tư khác nhau. Đối với những cá nhân mắt bắt đầu chơi chứng khoán, nên đầu tư nhỏ lẻ, tích lũy kinh nghiệm và khả năng nắm bắt thị trường cho tới khi chín muồi. Khi đã có đủ những yếu tố cần thiết để đầu tư chứng khoán, bạn có thể đầu tư lớn hơn để thu lợi nhuận lớn hơn, tránh rơi vào rủi ro.

8. Kinh nghiệm chơi chứng khoán mọi người cần biết

Với những người mới đầu tư vào nền tảng này chắc chắn sẽ muốn tìm hiểu một số kinh nghiệm, cách chơi chứng khoán của một số người đi trước. Dưới đây là 4 điều bạn cần nắm vững khi đầu tư chứng khoán:

Tìm tòi và học hỏi: 

• Bạn nên đầu tư thời gian, công sức, trí tuệ cho việc đầu tư chứng khoán. 
• Bạn có thể hỏi từ bạn bè thân quen, đọc sách về chứng khoán, tư vấn bởi những công ty chuyên nghiệp,…để tích lũy kinh nghiệm, cách chơi  hiệu quả.

Luôn tỉnh táo: Chơi chứng khoán được kết hợp từ nhiều yếu tố, có cả thành công và thất bại. Vì vậy bạn phải luôn giữ cho mình một cái đầu lạnh, đưa ra những quyết định dứt khoát, tỉnh táo.

Vạch kế hoạch đầu tư chứng khoán hợp lý: Khi đã nắm vững những kinh nghiệm, xu hướng của thị trường, bạn nên vạch sẵn ra những kế hoạch đầu tư trong tương lai để tránh đi sai đường.

Luôn theo sát thị trường chứng khoán: Cập nhật từng phút, từng giờ xu hướng của thị trường để có thể đạt được lợi nhuận lớn nhất khi đầu tư chứng khoán.

9. Rủi ro khi chơi chứng khoán ai cũng nên biết

Bất kể điều gì cũng có hai mặt, chơi chứng khoán cũng vậy, bên cạnh những lợi ích đạt được thì không thể không nói tới những rủi ro khi chơi chứng khoán mà người chơi nên biết.

• Rủi ro từ thị trường: Là rủi ro thông tin của người chơi hay những thông tin liên quan tới sự minh bạch.
• Rủi ro từ biến động thị trường: Là sự giảm giá lên, xuống bất chợt của thị trường.
• Rủi ro từ tính thanh khoản thấp: Chính là lượng cổ phiếu có tính thanh khoản mà không có một đợt giao dịch nào cho các nhà đầu tư.
• Rủi ro từ chất lượng công ty môi giới: Hiện nay, xuất hiện rất nhiều công ty môi giới chưa có nhiều kinh nghiệm, thậm chí lừa đảo. Vậy nên hãy lựa chọn một công ty uy tín để đầu tư.

10. Một số câu hỏi thường gặp về cách chơi chứng khoán

Một số thuật ngữ cơ bản

• Cổ phần: nguồn vốn của một tổ chức được chia thành các phần bằng nhau.
• Cổ phiếu phổ thông: loại cổ phiếu xác định quyền được biểu quyết đối với các quyết định của công ty và hưởng lợi ích hay cổ tức nhưng không cố định.
• Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: loại cổ phiếu có giá trị phiếu biểu quyết cao hơn nhiều so với cổ phiếu dạng phổ thông.
• Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: loại cổ phiếu xác định quyền được trả cổ tức cao hơn so với cổ phiếu phổ thông.
• Cổ đông: là những cá nhân/tập thể sở hữu cổ phiếu.
• Chứng chỉ quỹ: là chứng khoán được phát hành bởi các quỹ đầu tư chứng khoán.
• Thanh khoản: mức độ nhanh chóng trong việc mua bán chứng khoán.
• Khối lượng giao dịch: số chứng khoán được giao dịch trong phiên.
• Vốn hóa: tổng giá trị cổ phần của các doanh nghiệp có cổ phiếu niêm yết.
• Giao dịch ký quỹ: là dịch vụ mà bạn vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư, thông qua việc thế chấp tài sản.

Bên cạnh đó, trên thị trường chứng khoán còn vô vàn những thuật ngữ cơ bản mà bất kỳ ai khi chơi chứng khoán cũng cần nắm rõ.

Người Việt Nam có thể chơi chứng khoán Mỹ không?

Có. Tuy nhiên, bạn không thể đăng ký trực tiếp mà chỉ có thể qua các sàn giao dịch trung gian. Thường những sàn uy tín thì thường có các cơ quan tài chính nổi tiếng giám sát và quản lý. Ví dụ sàn Exness, XM…

Nên chơi chứng khoán phái sinh hay chứng khoán cơ sở?

Chứng khoán cơ sở là lựa chọn của nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư mới.

Chứng khoán phái sinh có đặc tính biến động lớn và nhanh do có tỷ lệ đòn bẩy cao, nên đồng nghĩa với việc lợi nhuận lớn thì mức độ rủi ro cũng lớn. Bạn có thể có khả năng mất vốn nếu thiếu kiến thức và kinh nghiệm. Do vậy, các nhà đầu tư nên cẩn trọng khi lựa chọn đầu tư sản phẩm tài chính này. Tuy nhiên, nó có lợi thế T0, có thể dễ dàng đóng vị thế, không phải chờ về sau T+3 ngày như chứng khoán cơ sở. Vậy nên tùy thuộc vào cách chơi và mục đích của mỗi nhà đầu tư để lựa chọn.

Khi nào bạn nên bán cổ phiếu?

Đối với mỗi cá nhân đều có những chiến lược chơi chứng khoán khác nhau, vậy nên trước khi bán cổ phiếu, hãy tự đặt ra ba câu hỏi sau:

• Tại sao mình mua cổ phiếu này?
• Điều gì đã thay đổi khiến mình muốn bán?
• Sự thay đổi đó có ảnh hưởng đến lý do mình đầu tư không?

Chơi chứng khoán là một trong những hình thức kiếm tiền hiện nay rất phổ biến, có được lợi nhuận khá lớn. Tuy nhiên, không có công việc nào là dễ dàng, để thu được lợi nhuận, hạn chế rủi ro, nhà đầu tư cần có cách chơi chứng khoán hợp lý, trang bị đầy đủ kiến thức, tích lũy dần dần kinh nghiệm nhé!