Body shaming là gì? Làm gì khi bị body shaming để vượt qua nỗi sợ

Body shaming là gì mà lại là một chủ đề hot ở xã hội ngày nay. Đặc biệt là thời đại 4.0, công nghệ càng phát triển, số lượng người sử dụng internet càng nhiều thì vấn nạn này lại càng phổ biến hơn. Hậu quả của việc body shaming người khác ra sao? Cách để bạn vượt qua lỗi sợ hãi khi bị người khác miệt thị về ngoại hình? Body shaming cos vi phạm pháp luật không và bị phạt bao nhiêu tiền? Hãy đọc bài viết để rõ hơn về vấn đề này nhé!

Body shaming là gì? 

Body shaming dịch xuôi từ tiếng Anh sang tiếng Việt có nghĩa là “miệt thị ngoại hình”. Thuật ngữ này ám chỉ những hành động bằng ngôn ngữ như đánh giá, phán xét, chê bai ác ý về vẻ bề ngoài của một người nào đó.

Đây là tình trạng diễn ra ở rất nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó bao gồm cả Việt Nam. Những ngôn từ “xấu” này sẽ ảnh hưởng lớn tới cảm xúc, tinh thần của người nghe, khiến họ khó chịu, bực tức và tổn thương sâu sắc.

Ngoài ra, body shaming cũng là thuật ngữ để chỉ sự tồn tại suy nghĩ tự miệt thị bản thân, tức tự ti vào ngoại hình của chính mình. Tình trạng này hay gặp ở những người rụt rè, hướng nội.

Body shaming bắt nguồn từ đâu?

Body shaming từ thời cận đại 

• Hành vi miệt thị ngoại hình được cho là bắt nguồn từ thời kỳ cận đại. Trong suốt thời Hy Lạp cổ đại đến thời Victoria, sự phân bổ tài sản giữa tầng lớp giàu và nghèo trở nên bất cân.
• Người giàu không cần phải làm việc đồng áng vất vả mà vẫn thoải mái ăn ngon mặc đẹp. Ngược lại, tầng lớp thấp kém hơn phải làm lụng miệt mài, đối mặt với đói nghèo và dịch lao phổi.
• Chính vì vậy, cơ thể to lớn, đầy đặn và nước da nhợt nhạt trở thành tiêu chuẩn của cái đẹp. Hình mẫu cơ thể này đại diện cho sự giàu có của tầng lớp quyền quý. Nữ hoàng Victoria khi ấy là biểu tượng của “vẻ đẹp quyền quý”.
• Ngược lại, dáng người thon gầy và làn da rám nắng bị cho là biểu hiện của sự nghèo hèn. Những người có vóc dáng này thường bị chế giễu, cười cợt. Và bị xem như là người thuộc tầng lớp thấp kém trong xã hội. 

Cho đến hiện đại 

• Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra. Tạo tiền đề cho sự phát triển nền công nghiệp thế giới lên một tầm cao mới.
• Sự ra đời của dây chuyền sản xuất quy mô lớn dẫn đến sản xuất và tiêu dùng hàng loạt. Thức ăn không còn khan hiếm nữa mà dần trở nên dư thừa.
• Người dân thuộc bất kỳ tầng lớp nào cũng có thể tiếp cận nguồn thực phẩm dồi dào này. Vậy nên cân nặng không còn phản ánh được điều kiện kinh tế nữa mà thay vào đó, cơ thể săn chắc, mảnh mai trở thành một tiêu chuẩn mới của người giàu.
• Cơ thể to lớn, mập mạp được xem như một đặc trưng của tầng lớp kém hơn về kinh tế lẫn địa vị xã hội. Hình ảnh những cô gái thừa cân luôn đi kèm với những tính từ như “lười nhác”, “đần độn”, “thiếu kỷ luật”. 

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng body shaming

Tại sao lại xuất hiện hành vi xấu xí mang tên “miệt thị ngoại hình”? Để có thể giải thích một cách rõ ràng thì rất khó vì hành động được tạo nên bởi nhiều yếu tố mà quan trọng nhất đó là do tiêu chuẩn xã hội ngày nay.

• Nhiều người nói vui rằng “đẹp là một loại tài năng” nhưng thực sự thì nó đúng là vậy thật. Xã hội ngày càng phát triển thì người ta sẽ đánh giá một người qua vẻ ngoài trước tiên. 
• Họ đánh giá những người khác, dùng lời lẽ không hay để bình phẩm về thân hình của người khác và rồi nói rằng chỉ là đùa cho vui thôi. Thế nhưng đó là để thỏa mãn thói soi mói xấu tính vô duyên của bản thân. Coi những người có khiếm khuyết về thân hình là đồ chơi để tiêu khiển và họ vui là được.

Ai là nạn nhân của body shaming

• Khi bạn đứng giữa một rừng hoa đẹp, riêng mình bạn không được nổi bật như vậy thì ngay lập tức bạn sẽ bị xa lánh, body shaming
• Có một sự thật là bất kỳ ai, dù là người bình thường hay nổi tiếng, dù là người người khuyết tật hay những người có ngoại hình không bắt mắt.
• Nếu một ai đó không thích bạn thì rất có khả năng họ sẽ cố gắng soi mói những cái mà họ cho là xấu của bạn để cười cợt, phán xét.

Những kiểu body shaming phổ biến hiện nay 

Dù vô tình hay cố ý thì người có hành vi body shaming luôn luôn xấu, hành vi này đáng bị lên án để có thể hạn chế tối đã những tổn thương cho người khác. Có rất nhiều hình thức thể hiện của body shaming đang tồn tại hiện nay:

Miệt thị người khác

• Tình trạng miệt thị xã hội hiện nay rất phổ biến trên mạng xã hội. Đôi khi đó chỉ là những câu nói bông đùa (sao da mày đen thế, sao mày béo thế, răng mày chắc phải cạp hết một quả đu đủ nhỉ, đàn bà mồm rộng tan hoang cửa nhà...). Nhiều khi đó chỉ là những câu nói trêu đùa, giễu cợt nhưng thực sự những lời nói ấy sẽ dẫn đến những cảm xúc nặng nề, tổn thương đến danh dự, nhân phẩm của người khác.
• Nói đến đây có thể bạn đọc sẽ thấy hành vi body shaming hiện hữu ở xung quanh ta và rất dễ dàng bắt gặp.
• Thường những người có hành vi miệt thị người khác sẽ không lương trước được hậu quả mà nạn nhân phải gánh chịu, có đôi khi họ còn lấy đó làm niềm vui cho chính bản thân của mình.

Miệt thị chính bản thân mình

• Có nhiều người chưa nhận thức rõ và đầy đủ giá trị của bản thân. Thường có thái độ tự ti, không bao giờ hài lòng với ngoại hình của chính mình và họ thường đặt ra những câu hỏi như (sao da của tôi đen thế, sao tôi béo đến vậy, sao mũi của mình tẹt thế...) hoặc có sự so sánh, đố kỵ với người khác và luôn luôn tìm cách đề che đi cơ thể của chính mình. Đó chính là biểu hiện đang body shaming bản thân.
• Thường tâm lý này sẽ xảy ra nhiều với các bạn trẻ mới lớn, còn bỡ ngỡ và nhiều tự ti, những người có khuyết tận về một bộ phận nào đó trên cơ thể của mình.

Hậu quả khôn lường của việc body shaming người khác

Có thể với nhiều người, Body shaming chỉ đơn giản là trêu chọc mà không hề mang theo ý xấu nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác. Và rất nhiều người chưa nhận thức rõ ảnh hưởng tiêu cực của Body shaming cũng như hiểu rõ body shaming là gì.

Tuy nhiên, nếu chê bai ngoại hình với người có sẵn tâm lý tự ti, mặc cảm về ngoại hình của bản thân thì có thể hành động này sẽ có tác động vô cùng tiêu cực. Trong đó, có thể kể đến một số ảnh hưởng với nạn nhận bị Body shaming như sau:

• Mức độ nhẹ: Nạn nhân có thể sẽ chỉ cảm thấy khó chịu, không thoải mái khi nghe được những lời chê bai ngoại hình của mình.
• Mức độ nặng hơn: Nạn nhân sẽ nhận nhiều cảm xúc tiêu cực, cực kỳ khó chịu, tức giận với những lời chê bai ngoại hình của mình.
• Mức độ đặc biệt nặng: Nạn nhân sẽ cảm thấy cực kỳ tự ti, nhạy cảm, mặc cảm về ngoại hình và dần dần sẽ xa lánh, không muốn tiếp xúc với những người khác. Thậm chí, nặng nhất là trầm cảm và có thể tự tử hoặc làm ra những hành vi làm bị thương bản thân chỉ vì muốn khắc phục khuyết điểm của bản thân.

Trong một số trường hợp đặc biệt, vì muốn thay đổi ngoại hình của bản thân để tránh bị Body shaming mà nhiều người đã tìm đến các biện pháp làm đẹp không an toàn tại các cơ sở thẩm mỹ việc không có uy tín, sử dụng mỹ phẩm không đảm bảo chất lượng nhưng được quảng cáo “có tác dụng thần kỳ” như kem trộn… gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của người đó. 

Thật sự những người body shaming người khác phải đặt bản thân của mình vào trong hoàn cảnh của họ thì mới thực sự hiểu được việc bị body shaming kinh khủng như thế nào. Vậy nên khi còn kịp thì hãy dừng ngay hành động không tốt đẹp đó lại để không xảy ra những hậu quả khác nữa về sau. 

Hành vi body shaming giết người bằng lời nói như thế nào?

Không cần lấy ví dụ đâu xa, sau khi nam diễn viên nổi tiếng với bộ phim siêu anh hùng “Black Panther” Chadwick Boseman ra đi, người ta mới nhận ra rằng trong những năm tháng cuối cùng của cuộc đời anh đã phải đối mặt với nạn body shaming không thể tưởng tượng được của cộng đồng mạng.

Vào hồi tháng 5/2020 cánh săn ảnh đã ghi lại được hình ảnh anh đang chống gậy, thân hình gầy gò bước đi ngoài phố. Tấm ảnh này đã nhanh chóng thu hút sự chú ý từ mọi người.

Nhiều cư dân mạng suy diễn rằng đó là hậu quả do Chadwick đã nghiện ngập và sử dụng ma tuý quá nhiều, thậm chí có người còn cho rằng đàn ông nếu quá nhỏ bé hay còi cọc là 1 điều đáng xấu hổ. Họ chỉ chăm chăm vào chỉ trích mà chẳng  mấy ai tỏ ra lo lắng cho sức khoẻ của cố diễn viên. Và cũng chẳng ai biết rằng anh đang phải 1 mình âm thầm chiến đấu với căn bệnh ung thư một cách đau đớn trong nhiều năm qua.

Không ai biết rằng liệu Chadwick có lên mạng và đọc được những lời bình luận này không? Nếu anh đã đọc thì chắc hẳn những lời nói ấy đã giết chết tâm hồn anh trước khi anh không còn sống trên cõi đời này.

Thực trạng body shaming ở Việt Nam

Tại Việt Nam ta, dù là nước có nền văn hóa phát triển nhưng thực trạng body shaming vẫn diễn ra như “cơm bữa” hàng ngày. Thậm chí đang ngày càng có nhiều người nổi tiếng, ngôi sao bị chỉ trích về ngoại hình. Hơn thế, cư dân mạng còn buông những lời bình luận cay độc, ảnh hưởng tới hình tượng và danh dự của người bị bình phẩm.

Body shaming người khác có bị phạt không? 

• Trước những hậu quả nghiêm trọng body shaming để lại, pháp luật nước ta đã ban hành những quy định liên quan tới vấn đề này. Theo nội dung của Điều 20 trong Hiến pháp năm 2013, bất kỳ công dân Việt Nam nào cũng có quyền được bảo vệ bản thân trước những lời chế giễu, phán xét, bình luận của người khác.
• Theo đó, tất cả mọi người đều không được phép dùng lời nói khó nghe để miệt thị nhân phẩm, ngoại hình đối phương. Dù đó có là bạn bè, người thân hay đồng nghiệp của bạn.
• Về mức phạt hành chính, những người thực hiện ngôn từ body shaming sẽ bị phạt nhẹ từ 100 – 300 nghìn đồng. Trường hợp gây ra những tổn thương sâu sắc cho người nghe như khiến họ rối loạn tâm trí, tự vẫn thì sẽ bị phạt tới 30 triệu đồng. Song song, người thực hiện hành vi ác ý này có thể ngồi tù tới 5 năm.

Cách vượt qua body shaming

Yêu chính bản thân mình

• Hãy nhận thức rõ một điều rằng không ai là hoàn hảo cả. Dù bạn có là người mẫu đi chăng nữa thì chắc chắn rằng vẫn sẽ có những nhận xét không tốt về mình. Vì vậy, chính bản thân mình luôn trong trạng thái sẵn sàng và chấp nhận rằng bản thân mình hay bất kỳ ai đó sẽ không hoàn hảo. Sẵn sàng chấp nhận và biết mình là ai, mình cần gì và mình muốn trở thành người như thế nào? Đó mới là điều quan trọng.
• Thay vì việc để tâm đến người khác nói gì về mình thì bạn hãy tìm những điểm mạnh của bản thân và phát triển nó. Tôi tin rằng khi bạn giỏi hay tự tin ở một vấn đề nào đó nó sẽ giúp bạn tư tin lên rất nhiều về tất cả những gì mà thân bạn có.

Hãy ăn mặc theo cách của bạn

• Thay vì theo một cái đẹp của ai đó hay để giống ai đó, hãy ăn mặc theo phong cách bạn cảm thấy phù hợp và đẹp nhất, thoải mãi nhất. Thường thì mỗi khi con người ta thấy bất an hay không hài lòng về cơ thể của mình. Họ thường mặc lên những trang phục ngoại cỡ hoặc những trang phục bắt chước người khác. Mục đích là hướng đến cái đẹp theo quan điểm của người khác hoặc để che giấu đi những bộ phận của bản thân mà mình cảm thấy tự ti. Điều này sẽ truyền đến bộ nào sự tiêu cực nhiều hơn về cơ thể mình.
• Hãy luôn nhớ và trân trọng cơ thể của mình. Mỗi một cơ thể của chúng ta được cha mẹ ban cho như một tác phẩm nghệ thuật. Cách chúng ta khoác lên mình những bộ váy áo, trang phục thể hiện rõ tính cách, cá tính của chính bản thân. Vì vậy, hãy chứng minh rằng mình không giống ai và không ai giống mình. Mình là một và duy nhất, mình cũng giống như tất cả mọi người đều có giá trị của bản thân mình.

Hãy tự tin thể hiện cảm xúc của bản thân

Khi bạn nhận được những lời nói, nhận xét không hay về mình đó có thể là những câu nói bông đùa của bạn bè hay chính những người thân xung quanh mình. Bạn cũng đừng ngần ngại nói lên cảm xúc của bản thân. Nếu bạn cảm thấy khó chịu hoặc không vui bạn hay mạnh dạn nói lên cảm xúc của chính mình với họ. Khi họ hiểu cảm giác của bạn, chắc chắn rằng sẽ không ai muốn làm cho bạn buồn cả.

Hãy dừng body shaming từ hiểu biết và nhận thức của mỗi người từ hôm nay.

Một vấn đề cốt lõi trong vấn đề body shaming đó là nhận thực và hành động của những người có hành vi, tư tưởng miệt thị, chê bai người khác. Sự vận động của trái đất diễn ra từng ngày và chuẩn mực về cái đẹp cũng thay đổi từng thời khắc. Chúng ta hãy đặt mình vào vị trí và suy nghĩ cho người khác. Và đừng bao giờ đem những thứ không thực tế, đừng lấy những tiêu chuẩn của bản thân hay của một nhóm người, một địa điểm, một thời khác nào đó để làm tổn thương cho người khác. 

Kết luận: Body shaming không phải hành động tốt đẹp gì nên khi còn kịp thì hãy dừng hành động đó lại một phần để không làm tổn thương người khác và một phần để cho xã hội ngày càng văn minh hơn. Qua bài viết trên chắc hẳn bạn đã hiểu rõ body shaming là gì để nói không với miệt thị ngoại hình người khác.