Tháng Chạp là tháng mấy dương lịch? Tháng Giêng là tháng mấy dương lịch?

Tháng Chạp là tháng mấy dương lịch? Tháng Giêng là tháng mấy dương lịch? Đây là câu hỏi được nhiều người quan tâm nhất mỗi khí tết gần đến xuân đang về, bởi 2 tháng này là 2 tháng quan trọng và ý nghĩa nhất trong năm. Vậy tháng Giêng là tháng mấy trong năm? tháng Chạp là tháng mấy? Tại sao lại gọi như vậy? Trong tháng Chạp tháng Giêng có những ngày  lễ nào quan trọng. Cùng mình đi giải đáp chi tiết trong bài viết này nhé.

Tháng Chạp là tháng mấy dương lịch?

Tháng Chạp còn gọi là "tháng củ mật" chính là một cách gọi khác của tháng 12 Âm lịch là tháng cuối cùng của năm Âm lịch thường hoặc tháng thứ 13 với những năm Âm lịch nhuận. Vì thế thông thường tháng Chạp sẽ rơi khoảng từ cuối tháng 12 năm trước đến đầu tháng 2 của năm mới dương lịch. Khoảng thời gian này không cố định vì còn tùy thuộc vào sự chênh lệch giữa lịch âm và lịch dương của mỗi năm.

Nguồn gốc tên “tháng Chạp”

Người Trung Quốc xưa gọi tháng 12 âm lịch là tháng Quý đông (tháng cuối mùa đông), nhưng còn một cái tên khác là "Lạp nguyệt". Chữ "lạp" có xuất xứ từ thịt, vì từ thời xưa người Trung Quốc đã thích ướp thịt khô vào dịp mùa đông để dành ăn quanh năm. Việc ướp thịt rộ lên vào tháng 12, và đó là lý do vì sao người Trung Quốc gọi đây là Lạp nguyệt. Từ thời nhà Chu, tháng 12 là dịp nhà vua nghỉ ngơi săn bắn, còn đặt lệ: lễ tế tất niên gọi là "đại lạp".

Trong Giáo trình lịch sử ngữ âm tiếng Việt do Nguyễn Tài Cẩn biên soạn, chính từ 2 chữ "Lạp nguyệt" này, người Việt đã đọc chệch từ Lạp thành Chạp. 

Tại sao gọi tháng Chạp là tháng của mật

Người xưa gọi tháng Chạp là "tháng củ mật" bởi tháng ấy nhiều trộm đạo. "Củ" là củ soát, kiểm soát, còn "mật" là cẩn mật, nghĩa là kiểm soát cẩn mật. Đến tháng Chạp này, các quan phủ thường hay nhắc nhở những người dân cần cẩn mật, các tuần đinh phải tăng cường kiểm soát cẩn mật để phòng ngừa trộm cắp.

Ngoài ra "tháng củ mật" vì theo quan niệm của dân ta cho rằng đây là tháng xui xẻo hay là tháng có thể dễ mất mát tiền của, hay bị "tai bay vạ gió", có khi hao người tốn của với những lý do hết sức khác nhau nhưng thường cho là… đen và đắng như Củ Mật.

Tháng Chạp có bao nhiêu ngày?

Tháng Chạp có gì đặc biệt?

Cả tháng Chạp và tháng Giêng đều là 2 tháng có ý nghĩa rất quan trọng đối với người dân Việt Nam. Tháng Giêng là tháng bắt đầu của năm mới còn tháng Chạp lại là tháng cuối cùng của năm tính theo Âm lịch. Trong tháng chạp này cũng có khá nhiều ngày lễ Tết quan trọng, cụ thể như:

1. Rằm tháng Chạp

Theo quan niệm của nhân dân ta, thực chất, Rằm tháng Chạp (tức 15/12 âm lịch) cũng không khác mấy so với các ngày rằm khác. Tuy nhiên, chính yếu tố thời điểm đã khiến cho ngày này có ý nghĩa khác biệt hơn, bởi đây là ngày rằm cuối cùng trong năm, là dịp để tổng kết những điều đã qua, sẵn sàng chào đón những điều tốt đẹp hơn sẽ đến trong năm mới.

Vì thế, người ta thường bảo nhau chú trọng đến ngày này hơn để ngày rằm cuối cùng trong năm được trọn vẹn, tươm tất nhất có thể. Thông qua lễ cúng rằm, các gia đình đều muốn thể hiện sự thành kính, chu toàn của mình trong suốt một năm. Bắt đầu từ Rằm tháng Chạp, không khí Tết cũng bắt đầu được khởi động.

2. Ngày cúng ông Công ông Táo vào 23 tháng Chạp.

Đây là một nét đẹp văn hóa, một truyền thống có từ lâu đời của người dân Việt. Vào ngày này, mỗi nhà sẽ chuẩn bị lễ cúng để đưa tiễn vị thần cai quản việc bếp núc trong gia đình lên để báo cáo công việc trong năm với Ngọc Hoàng.

3. Ngày tất niên

Ngày tất niên thường diễn ra vào 29 (tháng thiếu) hoặc 30 tháng Chạp. Đây là ngày cuối cùng của năm, mọi thành viên trong gia đình sẽ sum họp, quây quần cúng tất niên sau đó sẽ cùng nhau ăn bữa cơm tất niên và cùng chờ đón năm mới sắp đến.

Kiêng kị trong tháng Chạp

• Không gây mâu thuẫn, hạn chế đưa điều tiếng thị phi:
• Không để nhà cửa bừa bộn
• Không vay mượn ngày Rằm tháng Chạp
• Không nhặt tiền rơi ngoài đường
• Cẩn thận khi tìm chỗ ngủ

Những việc nên làm trong tháng Chạp

Tháng Giêng là tháng mấy dương lịch?

Tháng Giêng chính là cách gọi khác của tháng 1 Âm lịch. Theo đó, chữ "Giêng" được bắt nguồn từ chữ "Chính" trong tiếng Hán. Người Trung Quốc thường gọi tháng 1 Âm là Chính Nguyệt mà chữ "Chính" khi chuyển sang chữ Nôm của ông cha ta lại có vần "iêng". Còn từ "Nguyệt" cũng có nghĩa là "tháng". Vì vậy, cách gọi tháng Giêng được bắt nguồn từ đó.

Tháng Giêng tính theo âm lịch và thường chậm 1 – 2 tháng so với lịch dương. Vì thế, tháng riêng thường rơi vào cuối tháng 1 – tháng 2 dương lịch hàng .

Tại sao lại gọi tháng 1 âm lịch là tháng Giêng?

Câu trả lời cho thắc mắc này cần phải được giải đáp bằng những thông tin mang yếu tố lịch sử từ liên quan tới văn hóa. Theo Giáo sư Kiều Thu Hoạch – Nghiên cứu viên cao cấp của Viện nghiên cứu Văn hóa dân gian thì xét về ngữ âm lịch sử, chữ Giêng bắt nguồn từ chữ Chính trong tiếng Hán.

“Người Trung Quốc gọi tháng 1 là Chính Nguyệt. Chữ Chính trong tiếng Hán khi chuyển sang chữ Nôm của ông cha ta thì có vần “iêng”. Chữ Nguyệt có nghĩa là trăng nhưng cũng mang nghĩa là “Tháng”. Vậy nên cách gọi “tháng Giêng” bắt nguồn từ đó” – GS nói.

GS Hoạch cũng chia sẻ thêm một ví dụ về chữ “Chính” trong tiếng Hán, đó là: “tứ chính chấn” trong tiếng Hán khi sang chữ Nôm đọc là “tứ chiếng”. Vậy nên mới có câu nói “trai tứ chiếng, gái giang hồ”.

Theo GS Kiều Thu Hoạch, ngày đầu tiên của tháng Giêng (mồng 1) được gọi là ngày Tết Nguyên đán. Từ “Nguyên” ở đây nghĩa là đứng đầu, là thứ nhất giống như Nguyên thủ Quốc gia, Nguyên soái… Tháng Giêng (tháng 1 âm lịch) là tháng không được nhuận.

Tháng Giêng là tháng mà người ta luôn hướng tới những điều tốt lành, kiêng kỵ làm điều xấu, kiêng kỵ những điều không may vì quan niệm rằng những điều không tốt sẽ người ta bị dông cả năm.

Một tục lệ rất tốt đẹp của dân tộc ta trong tháng Giêng đó là đi lễ chùa đầu năm cầu mong sức khỏe, bình an, vạn sự như ý, làm ăn phát đạt. Tháng Giêng là tháng của những lễ hội, là thời gian có nhiều lễ hội nhất trong năm, chẳng thê mà có câu “Tháng Giêng là tháng ăn chơi”. Người ta đi thăm, đi chơi, đi thưởng thức hương vị những ngày đầu xuân với tâm trạng hân hoan, phấn khởi để mong những điều tốt đẹp, thuận lợi sẽ đến trong năm mới.

Tháng Giêng có gì đặc biệt?

1. Ngày Tết Nguyên Đán:

Tết Nguyên Đán diễn ra vào ngày 01, 02 và 03 tháng Giêng. Đây là dịp Tết cổ truyền của dân tộc, có ý nghĩa vô cùng to lớn. Dịp Tết này, người lao động sẽ được nghỉ việc vẫn tính lương. Đây là dịp để gia đình đoàn tụ, sum vầy, là dịp để mọi người chúc tụng nhau những điều may mắn, tốt lành cho năm mới.

2. Ngày rằm tháng Giêng (tức là ngày 15 tháng 01 Âm lịch):

Người xưa vẫn có câu, lễ cả năm không bằng rằm tháng Giêng để thấy được rằng trong văn hóa của người Việt, ngày rằm đầu tiên của tháng Giêng này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Vào ngày này, mỗi nhà sẽ chuẩn bị mâm cơm để cúng gia tiên, sau đó sẽ đi chùa, đi đền để làm lễ và cầu ước sức khỏe, may mắn cho cả gia đình.

Những điều kiêng kỵ trong tháng Giêng 

• Không nhặt tiền rơi ngoài đường
• Không để trẻ con khóc
• Không soi gương, chải đầu vào nửa đêm rằm tháng Giêng
• Không phát tang ngày 1 Tết
• Không cho vay tiền hay đòi nợ
• Không quan hệ nam nữ ngày rằm tháng Giêng
• Không để đồ đạc vỡ, thất thoát tài sản rằm tháng Giêng
• Không để nơi đựng gạo rỗng
• Không tới những chỗ âm khí nặng
• Kiêng sát sinh ngày rằm
• Không mặc quần áo đen trắng
• Không ăn thịt chó, thịt mèo
• Kiêng cắt tóc trong tháng Giêng
• Kiêng làm vỡ đồ, mất tài sản
• Không mua vật sắc nhọn như dao, kéo

Những việc nên làm trong tháng Chạp

Dọn dẹp ban thờ ngày Rằm tháng Giêng

Vào ngày rằm tháng Giêng, các gia đình nên lau dọn bàn thờ. Khi làm việc này lưu ý không xê dịch bát hương, trước khi lau dọn nên thắp 1 nén hương khấn xin Thần linh Thổ địa, tổ tiên về việc sẽ lau dọn ban thờ để chuẩn bị lễ cúng Rằm tháng Giêng.

Sắm đồ cúng lễ Rằm tháng Giêng

Nên mua hoa tươi để dâng ban thờ, tuyệt đối không dùng hoa quả giả, hoa để dâng ban thờ thường là hoa cúc vàng, cúc vạn thọ, huệ trắng.

Ngày rằm tháng Giêng các gia đình sắm 2 lễ: Lễ cúng Phật và lễ cúng gia tiên. Lễ cúng Phật là mâm lễ chay tinh khiết gồm hương, hoa, đèn, nến, hoa quả tươi. Lễ cúng gia tiên có hương hoa, đèn nến, trầu cau, rượu và mâm cỗ mặn gồm nhiều món như thịt gà luộc, đĩa giò, đĩa xào, bát canh.

Phải sử dụng đồ mới để cúng lễ

Các đồ dùng để đựng các lễ cúng mặn như bát, đĩa, đũa, thìa... cần phải sử dụng những đồ mới, hoặc đồ riêng biệt. Không nên dùng những đồ đã dùng chung, sẵn với các việc khác trong gia đình. Bởi, đồ thờ cúng cần phải sạch sẽ, không uế tạp.

Không nên đốt quá nhiều vàng mã

Nhà nghiên cứu văn hóa Trịnh Sinh cho rằng từ một ngày lễ có nguồn gốc từ Trung Hoa, rằm tháng Giêng đã trở thành một ngày Tết mang bản sắc rất riêng của người Việt, thấm nhuần Phật pháp.

Trọng tâm của hội rằm tháng Giêng tại các chùa là lễ cầu quốc thái dân an, cầu nguyện an lành, khỏe mạnh, no đủ, thịnh vượng. Người dân có thể tham dự những lễ cầu an này. Tuy nhiên đạo Phật không dạy phải đốt vàng mã cho người đã mất, cũng không cổ súy việc đốt vàng mã, vừa phí phạm lại ô nhiễm môi trường. Vậy nên người dân đi lễ nên bằng tấm lòng kính, chứ không phải cố sắm mâm cao cỗ đầy, hoặc đốt quá nhiều vàng mã gây lãng phí.

Vùa rồi mình đã giải đáp chi tiết Tháng chạp là tháng mấy dương lịch? Tháng giêng là tháng mấy dương lịch? Cũng như chia sẻ các ngày lễ và những điều cần lưu ý trong 2 tháng này. Hy vọng nó sẽ hữu ích cho bạn nhất là khi những ngày cuối năm đang cận kề.