Xuất sắc hay suất sắc? Dùng từ nào mới là đúng chính tả?

Xuất sắc hay suất sắc? Đây là một câu hỏi mà nhiều người thường gặp phải khi viết văn bản tiếng Việt. Có thể bạn đã từng bị sửa lỗi chính tả vì dùng sai từ này hoặc bạn đã từng thắc mắc về nguồn gốc và cách dùng của hai từ này. 

Trong bài viết này, Chanh Tươi Review sẽ giải đáp cho bạn những thắc mắc liên quan đến xuất sắc và suất sắc, cũng như cách phân biệt và sử dụng chúng một cách chính xác trong văn bản.

Xuất sắc hay suất sắc mới là từ đúng chính tả? 

1. Xuất sắc có ý nghĩa là gì? 

Dựa vào từ điển Tiếng Việt xuất bản năm 2003 do Giáo Sư Hoàng Phê chủ biên, từ "xuất sắc" được định nghĩa là đạt được những thành tích tốt nhất, nổi bật nhất, giỏi nhất trong một lĩnh vực nào đó. Chi tiết như sau:

• "Xuất" (động từ) có nghĩa là đưa ra, xuất ra.
• "Sắc" (tính từ) diễn tả sự nhanh nhạy, tinh tường.

Trong tiếng Anh, "xuất sắc" được dịch thành "excellent". Tiếng Việt cũng liệt kê các từ đồng nghĩa như tốt nhất, ưu tú, xuất chúng, và nhiều từ khác.

Ví dụ:

• Năm 2021, cô ấy đã đoạt giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất.
• Suốt 12 năm, cô ấy luôn đạt thành tích xuất sắc trong học tập.
• Trong dự án này, anh ấy đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
• Quang Hải, Văn Toàn,... là một trong những cầu thủ xuất sắc năm 2019.
• Cô ấy thường xuyên nói hay và xuất sắc.

2. Suất sắc có nghĩa là gì?

Nói về ý nghĩa của "suất sắc", trước hết chúng ta cần tìm hiểu nghĩa cơ bản của từ "suất". Đây là một từ có nguồn gốc từ Hán Việt, không phải là từ thuần Việt. Khi tra từ điển Hán Việt, có tới 6 cách ghi khác nhau cho từ này, mỗi cách đều mang đến nhiều lớp nghĩa khác nhau, mặc dù đều có cùng phiên âm.

Nghĩa phổ biến nhất của "suất" là người đứng đầu, người lãnh đạo, thống suất, người làm gương cho người khác. Ngoài ra, "suất" cũng có nghĩa là rơi xuống, vứt xuống đất, quẳng đi, vứt bỏ. Tuy nhiên, khi kết hợp với từ "sắc", không có ý nghĩa gì xuất hiện.

Phân tích nghĩa từng thành phần như sau:

• "Suất" là động từ thể hiện phần chia cho từng người theo mức đã định.
• "Sắc" là tính từ thể hiện sự tinh nhanh, nhạy bén.
• Khi ghép thành từ ghép "suất sắc", hai từ này không tương trợ, không bổ sung ý nghĩa cho nhau. Do đó, có thể khẳng định rằng "suất sắc" là một từ viết sai chính tả.

3. Xuất sắc hay suất sắc mới là từ đúng chính tả? 

Khi dựa vào các yếu tố về nghĩa của từng từ, chỉ có từ "xuất sắc" thật sự truyền đạt đầy đủ ý nghĩa. Từ này chỉ đề cập đến những điều mà người đó đã đạt được thứ hạng cao hoặc có một tài năng phi thường.

Tóm lại, "xuất sắc" là từ đúng chính tả! Các từ khác xuất hiện do cách phát âm sai của từ "xuất sắc", dẫn đến việc viết sai chính tả. Đề xuất chú ý đến cách viết để tránh sự nhầm lẫn.

Nguyên nhân dẫn đến việc sai chính tả này

Có thể nhận thấy rằng sự nhầm lẫn giữa xuất sắc hay suất sắc xuất phát từ cách phát âm tương đồng của hai từ này. Phần lớn người Việt thường phát âm chúng giống nhau, đều có âm "x".

Lỗi chính tả ở âm đầu "x" và "s" thường xuyên xuất hiện ở miền Bắc. Giải thích cho hiện tượng này, các chuyên gia ngôn ngữ đã chỉ ra rằng âm phụ "s" thuộc nhóm phụ âm quặt lưỡi, khó phát âm nên thường dẫn đến sự mắc phải lỗi này khi phát âm.

Một số quy tắc chính tả giúp phân biệt s/x trong tiếng Việt

Trong tiếng Việt, không có quy tắc cụ thể để phân biệt giữa hai âm đầu "s/x". Tuy nhiên, khi viết, có thể chú ý đến một số quy tắc sau để tránh viết sai chính tả:

"x" thường xuất hiện trong các từ có âm đệm, như xoay sở, xuề xòa, xoay xở, xoành xoạch, xuềnh xoàng, xấu xa,...
"s" chỉ xuất hiện trong một số ít các âm tiết có âm đệm, ví dụ như soát, soạt, soạn, soạng, suất.
"x" và "s" không bao giờ xuất hiện cùng nhau trong một từ láy.

Cách khắc phục việc nhầm lẫn giữa hai phụ âm  “x” với “s”

Có vẻ như điều quan trọng nhất vẫn là sự chú ý của bạn trong việc viết, nhớ rõ mặt chữ để giảm thiểu lỗi chính tả. Dưới đây là vài mẹo giúp bạn phân biệt giữa "x" và "s".

Những từ liên quan đến thức ăn và đồ dùng trong việc nấu nướng thường được viết với "x". Ví dụ như xôi, lạp xưởng, xúc xích, cái xanh, cái xoong, cái xiên nướng thịt.
Ngược lại, hầu hết các danh từ thường được viết với "s". Ví dụ như cây sen, cây sim, cây sồi, cây sung, cái sọt, sợi dây, sao, sông, suối, sấm, sét...

Tóm lại, khi viết văn hay nói chuyện, Chanh Tươi Review cần chọn từ phù hợp với ngữ cảnh và ý muốn truyền đạt của mình. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cách dùng từ này và biết xuất sắc hay suất sắc là đúng chính tả.