Yoy là gì? Đặc điểm, ý nghĩa và ứng dụng của chỉ số YOY

YOY là gì? Chắc hẳn bạn đang tìm kiếm thông tin về chỉ số YOY, bạn đang muốn biết khái niệm chính xác hay cách tính cũng như ý nghĩa và vận dụng nó như thế nào? Ngay sau đây là những kiến thức chi tiết nhất về chỉ số YOY cho những ai cần.

1. YOY là gì?

YOY là viết tắt của cụm từ Year On Year, nó được hiểu là mức tăng trưởng hàng năm (YOY) đo lường sự thay đổi trong chỉ số hàng năm trong hai giai đoạn cụ thể có thể so sánh được, thường là giai đoạn hiện tại và giai đoạn trước đó (Ví dụ như doanh thu năm 2023 sô với doanh thu năm 2022 của một doanh nghiệp cụ thể), kể từ ngày kết thúc năm tài chính.

Bằng cách so sánh hiệu suất tài chính hàng năm hiện tại của công ty với hiệu suất tài chính của 12 tháng trước, tốc độ tăng trưởng của công ty cũng như bất kỳ mô hình chu kỳ nào có thể được xác định.

2. Đặc điểm, ý nghĩa và ứng dụng của chỉ số YOY

Để có thể hiểu rõ hơn nữa về YOY là gì thì chúng ta sẽ cùng tìm hiểu thông tin chi tiết về chỉ số này như là đặc điểm, ý nghĩa và ứng dụng cụ thể trong thực tế ngay sau đây.

Đặc điểm của chỉ số Year Over Year (YOY)

Year Over Year là chỉ số giúp chúng ta có được cái nhìn tổng quan và từ đó đánh giá được tình hình hoạt động của mỗi công ty, doanh nghiệp theo từng giai đoạn cụ thể. 

Trong năm 2022 cũng sẽ có các giai đoạn giống như năm 2023. Căn cứ vào đó chúng ta có thể đánh giá được yếu tố chủ quan hay khách quan có sức ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của công ty.

Ý nghĩa của chỉ số YOY

YOY - Year Over Year là chỉ số được thể hiện theo tỷ lệ % (phần trăm), nó mang mang đến một cái nhìn tổng quan về hoạt động kinh doanh của toàn doanh nghiệp thông qua việc so sánh về các chỉ số tài chính cụ thể như: doanh thu, lợi nhuận gộp, lợi nhuận ròng, hay có thể là chi phí hoạt động … theo từng giai đoạn nhất định. 

Những chỉ số này sẽ được thể hiện chi tiết, rõ ràng trong các báo cáo tài chính của doanh nghiệp mỗi năm. sau đây là một số ý nghĩ cụ thể của chỉ số YOY:

• Giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp nắm bắt được tình hình kinh doanh của doanh nghiệp họ để từ đó đưa ra được những phương án khắc phục trình trạng bất ổn và để phát triển doanh nghiệp hơn nữa.
• Từ chỉ số YOY dễ dàng so sánh được các chỉ số tài chính thông qua từng thời kỳ và biết được tốc độ phát triển của doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác.
• Doanh nghiệp dễ dàng trong việc xem xét hiệu quả từ phương pháp kinh doanh hiện tại của họ. Có thể biết được liệu nó có hiệu quả hay là không, ưu thế và cả những hạn chế để áp dụng những phương án hoàn hảo hơn.
• Các doanh nghiệp nhận ra được các vấn đề về kinh doanh, quản lý, chất lượng dịch vụ/sản phẩm … của họ và có được giải pháp xử lý kịp thời
• Đây còn là căn cứ, cơ sở để các nhà đầu tư xem xét và đánh giá về mức độ tiềm năng cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Từ chỉ số YOY, nhà đầu tư có thể nắm bắt và đánh giá tình hình hoạt động, tốc độ tăng trưởng của các doanh nghiệp, lựa loại cổ phiếu phù hợp với khoản đầu tư của mình.

Ứng dụng của chỉ số YOY là gì?

Chỉ số YOY trong thực tế thường được dùng để so sánh về sự thay đổi của doanh thu, lợi nhuận, hay thu nhập của doanh nghiệp theo từng tháng, quý, hay năm này so với các năm trước. 

Thông qua đó chủ doanh nghiệp có thể dễ dàng nắm bắt được tình hình hoạt động của mình theo từng thời gian và đưa ra các biện pháp kinh doanh phù hợp nhất, giúp gia tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp hơn nữa trong tương lai.

Cũng thông qua chỉ số này, các doanh nghiệp sẽ có thể xác định được tốc độ phát triển và chỗ đứng của mình ở hiện tại so với những doanh nghiệp cùng phân khúc hoặc có thể là khác trên thị trường. Để từ đó có được những hướng đi mới giúp doanh nghiệp ngày càng đi lên.

3. Cách tính và lý do tại sao cần phải tính YOY?

Ở trên chúng ta đã tìm hiểu về khái niệm YOY là gì rồi, và ngay dưới đây sẽ là chi tiết cách tính chỉ số Year Over Year dễ hiểu nhất và lý do vì sao mà cần phải tính YOY, cùng xem nhé.

Cách tính chỉ số YOY

Yoy là gì, tính chỉ số YOY như nào? Chỉ số tăng trưởng cho doanh nghiệp trước hết chúng ta phải có được số liệu cần thiết trước đã. Tiếp theo chúng ta thực hiện theo các bước cụ thể như sau:

• 1: Lấy số liệu (đã cập nhật trước đó) của năm hiện tại và trừ đi số liệu của năm liền trước đó. Nếu số liệu hiện tại lớn hơn số liệu năm trước đó thì cho thấy công ty đang có sự tăng trưởng và ngược lại thì không.
• 2: Lấy kết quả từ (1) và chia cho số liệu năm trước đó để ra được  tốc độ tăng trưởng của năm hiện tại so với năm ngoái.
• 3: Tiến hành quy đổi kết quả ở bước (2) ra tỷ lệ phần trăm, và kết quả này chính là chỉ số YoY chúng ta cần tìm.

Để hiểu rõ về cách tính chỉ số YOY hơn các bạn có thể xem chi tiết phần ví dụ cụ thể ở cuối bài viết này nhé.

Các chỉ số đánh giá YoY có:

•  Doanh thu:  Đây là chỉ số giúp cho doanh nghiệp có thể từ đó mà xem xét doanh thu theo quý hay theo năm là đang sự giảm hay là tăng;
•  Mức giá vốn của hàng bán: Chỉ số này sẽ giúp các doanh nghiệp có thể nắm bắt được khả năng quản lý về tỷ suất lợi nhuận của doanh nghiệp mình;
•  Thu nhập ròng: Là chỉ số giúp doanh nghiệp có thể biết được điểm quan trọng của thu nhập ròng theo một mốc thời gian cụ thể nào đó.

Ngoài những chỉ số ở trên đây thì chỉ số tăng trưởng Year Over Year - YoY còn liên quan tới các vấn đề khác nữa như: thu nhập trước thuế, thu nhập trên cổ phần …

Tại sao cần phải tính chỉ số YOY?

Chỉ số tăng trưởng Year Over Year - YOY giúp cho các nhà quản trị, nhà đầu tư có thể dễ dàng tính toán được chính xác hiệu suất hoạt động của một doanh nghiệp hay công ty nào đó khi đã loại bỏ đi các sự tác động của những yếu tố khách quan, yếu tố thời vụ làm ảnh hưởng đến kết quả của cả hoạt động kinh doanh thời gian nhất định.

Kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sẽ được phản ánh thông qua 3 yếu tố chủ yếu là doanh thu, lợi nhuận, chỉ số tài chính. Nó sẽ có sự thay đổi theo từng chu kỳ, từng mùa vụ, và dĩ nhiên sẽ có có mùa cao điểm và kèm theo đó là sẽ có mùa thấp điểm.

Khi so sánh chỉ số YOY trong cùng một khoảng thời gian cụ thể, (ví dụ như về doanh thu của quý 1/2023 so với quý 1/2022 của một doanh nghiệp) sẽ giúp chúng ta đưa ra được các quyết sách, cũng như hướng đi đúng đắn để phát triển trong tương lai, nhằm giảm được tối đa những ảnh hưởng của yếu tố mùa vụ cho doanh nghiệp.

4. Ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng chỉ số YOY

Cũng giống như các chỉ số liên quan đến tài chính chứng khoán khác thì chỉ số Year Over Year (YOY) này cũng tồn tại những ưu điểm và nhược điểm cụ thể. Khi chúng ta nắm được rõ về ưu điểm cũng như nhược điểm một cách chi tiết thì sẽ giúp ứng dụng chỉ số này một cách tốt hơn cho doanh nghiệp.

Ngay dưới đây, chúng ta sẽ cùng điểm qua một số ưu điểm và cả nhược điểm tiêu biểu của Year Over Year - YOY cụ thể như sau:

Ưu điểm nổi bật của chỉ số YOY là gì?

• Chỉ số YOY tính toán vô cùng đơn giản, dễ dàng: Như chúng ta đã thấy, cách tính chỉ số Year Over Year vô cùng đơn giản, chỉ cần nắm được doanh thu của hiện tại và doanh thu của năm mà chúng ta cần so sánh là đã có thể tính bằng cách sử dụng máy tính cầm tay hoặc chỉ cần tính nhẩm thôi cũng ra được kết quả YOY một cách vô cùng nhanh chóng.
• Chỉ số YOY sẽ giúp doanh nghiệp bỏ qua được những tác động của các yếu tố thời vụ bởi vì nó chỉ tính toán các số liệu nằm trong cùng 1 khoảng thời gian nhất định giống nhau thôi chứ không phân tích chi tiết.
• YOY sẽ giúp chúng ta lược bớt được những biến động trong năm và nó chỉ giúp so sánh kết quả ròng. Vậy nên, khi tính toán về chỉ số này thì sẽ không cần phải quan tâm quá nhiều đến quá trình mà chỉ cần chú trọng đến kết quả.

Nhược điểm cần biết của chỉ số YOY

• Chỉ số Year Over Year - YOY cung cấp cho chúng ta lượng thông tin khá hạn chế, chúng ta chỉ biết đến kết quả mà không biết được những quá trình làm sao để doanh nghiệp đạt được số liệu đó, hay các yếu tố làm tác động đến kết quả này là gì…
• Ngoài ra, với trường hợp, doanh nghiệp có số liệu tăng trưởng âm thì kết quả tính toán YOY sẽ là vô nghĩa.
• Kết quả này được quan sát trong 1 khoảng thời gian nhất định nào đó thôi, nó cung cấp quá nhiều ý nghĩa từ đó dẫn đến việc dễ bị nhiễu thông tin. 
• Khi chúng ta tính và so sánh YOY - chỉ số tăng trưởng của một doanh nghiệp theo từng năm, tức là chúng ta đã bỏ qua những biến động về số liệu của doanh nghiệp đó theo từng tháng cụ thể và dĩ nhiên là sẽ không biết được những vấn đề phát sinh trong giai đoạn này.

5. Ví dụ cụ thể về việc tính toán và sử dụng chỉ số YOY

Một doanh nghiệp A năm 2022 có doanh thu là 150 tỷ đồng. Năm 2023 họ có doanh thu là 200 tỷ đồng. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để tính chỉ số YOY cho doanh nghiệp A?

Dựa theo cách tính chỉ số YOY theo 3 bước như ở phần trên chúng ta có như sau:

1.  Doanh thu năm 2023 so với doanh thu năm 2022 của doanh nghiệp A = 200 tỷ đồng - 150 tỷ đồng = 50 tỷ đồng.
2.  Tốc độ phát triển doanh thu của doanh nghiệp từ năm 2023 so với năm 2022 sẽ là: 50 tỷ đồng ÷ 150 tỷ đồng = 0,333.
3.  Đổi sang đơn vị phần trăm ta có: 0,333 x 100%  = 33,3%. Và đây chính là chỉ số YOY Doanh nghiệp A năm 2023.

Hoặc chúng ta có thể tính nhanh theo công thức sau:

YOY = [(doanh thu hiện tại/doanh thu tại thời điểm so sánh) - 1] x 100%

Áp dụng công thức trên ta được: YOY = [(200/150)-1] x 100% = 33,3%

Từ những thông tin mà chúng tôi chia sẻ trên đây, hy vọng mọi người đã nắm được “YOY là gì?”, và những kiến thức liên quan đến chỉ số tăng trưởng YOY - Year Over Year. Xin cảm ơn!/