STEAM là gì? Phương pháp giáo dục STEAM có phải là tốt nhất

Giáo dục chính là sức mạnh của một đất nước phát triển, là thước đo của một xã hội văn minh, hay chính là xương sống cho sự đi lên về mọi đời sống, chính trị, xã hội, kinh tế,...Vì thế giáo dục luôn được mọi người quan tâm hàng đầu. Hiện nay phương pháp giáo dục STEAM đang được đưa vào áp dụng và nhận được sự quan tâm lớn. Vậy thực chất thì STEAM là gì? Giáo dục theo phương pháp STEAM sẽ mang lại lợi ích ra sao? Hãy cùng đi tìm hiểu chi tiết ngay dưới đây nhé!

I. STEAM là gì?

Steam là một từ tiếng Anh, phiên âm là /stiːm/ theo từ điển Cambridge.  Khi được sử dụng như danh từ, Steam mang nghĩa là hơi nước hoặc năng lượng hơi nước theo từ điển tiếng Anh Cambridge. Còn khi là động từ, nó có nghĩa là bốc hơi, hấp (trong nấu nướng). 

Ý nghĩa của Steam trong game

Ý nghĩa của Steam trong game hoàn toàn khác so với nghĩa trong từ điển tiếng Anh.  Steam có thể được coi là một kho chứa các game PC có bản quyền (license) trong hệ thống của Valve. Hay nói cách khác, nó là một cửa hàng phân phối game trực tuyến mà nếu muốn tải game về, bạn phải trả bằng tiền thật.

Ý nghĩa của Steam trong các lĩnh vực giáo dục là gì?

STEAM không phải là 1 từ vựng trong ngành giáo dục mà là một từ viết tắt. STEAM là viết tắt của Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Art (Nghệ thuật) và Math (Toán học).

STEAM là một phương pháp giảng dạy liên ngành hoàn toàn mới được sáng tạo bởi Trường Thiết Kế Rhode Island (Mỹ). Đây là phương pháp giáo dục khuyến khích trẻ từ chỗ tiếp thu kiến thức một cách thụ động, sang truyền cảm hứng cho trẻ chủ động học tập thông qua các hoạt động và trải nghiệm. STEAM đề cao thực hành, trang bị cho học sinh những kỹ năng cần thiết như phản biện, tư duy, sáng tạo, làm việc nhóm,... 

Điều đặc biệt trong phương pháp này là có sự tham gia của A - Art (Nghệ thuật) bên cạnh các môn khoa học. Các môn âm nhạc, mỹ thuật, kỹ năng mềm giúp học sinh mở rộng tư duy, sáng tạo, khả năng thích ứng và linh hoạt - điều vô cùng cần thiết trong bất kỳ lĩnh vực nào. 

II. Phương pháp giáo dục STEAM là gì?

Giáo dục STEAM là một khái niệm dạy học liên nghành kết hợp giữa nghệ với các môn học STEM truyền thống là: Khoa học, Công nghệ, Kĩ thuật và Toán học. Nó nhấn mạnh việc học tập dựa trên thực hành thay vì theo cách giáo dục truyền thống, kiến thức lý thuyết.

STEAM là ý tưởng sáng tạo ban đầu của Trường Thiết Kế Rhode Island (Mỹ), sau đó được sử dụng bởi nhiều nhà giáo dục và dần dần lan rộng ra cả Hoa Kỳ. Đây là một phương pháp tiếp cận giáo dục kiểu mới, trong đó Khoa Học, Công Nghệ, Kỹ Thuật, Nghệ Thuật, và Toán Học cũng được sử dụng để giảng dạy và hướng dẫn cho học sinh. STEAM là một sự chuyển đổi từ cách thức giáo dục truyền thống, dựa vào tiêu chuẩn điểm số để đánh giá, với mục đích giúp học sinh hiểu được sự liên quan giữa các khối kiến thức và có thể vận dụng tốt vào thực tế .

Ông Richard Sherwood, chủ tịch AEG đã cho biết: "Chương trình giáo dục STEAM thành công ở khả năng truyền cảm hứng cho học sinh. Các em còn không nhận ra mình đang tiếp thu một lượng lớn kiến thức rất lớn nhờ sự say mê cuốn theo từng hoạt động của cả lớp, được trở thành một kỹ sư công nghệ, nhà nghiên cứu". Truyền cảm hứng luôn là một yếu tố quan trọng để trẻ tìm thấy đam mê và phát huy tiềm năng bản thân. Nội dung kiến thức trong giáo dục STEAM không khác nhiều với chương trình giáo dục thông thường nhưng nó khuyến khích học sinh tìm ra giải pháp thực tế cho mỗi vấn đề mà chúng đang gặp phải. Các em được tham gia nhiều vào các hoạt động thảo luận, chẳng hạn như tìm giải pháp về sự suy giảm nguồn nước, vấn đề y tế theo những cách thức gần gũi để rèn luyện tư duy sáng tạo, luôn biết liên hệ đến thực tế. Với những cách phát triển hiệu quả STEAM đã được áp dụng ở rất nhiều các trường học trên thế giới và ngày nay giáo dục steam đã có mặt tại Việt Nam.

III. Vai trò của phương pháp giáo dục STEAM

Vai trò của giáo dục STEAM giúp trẻ hình thành và rèn luyện kiến thức, kỹ năng thông qua các đề tài, các bài học theo những chủ đề gắn liền với thực tế cuộc sống. Với phương pháp giáo dục tương tác đa chiều, kết hợp Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering), Toán học (Math) và Nghệ thuật (ART) giúp truyền cảm hứng học tập cho học sinh trong những môn học lý thuyết khô khan.

Ngoài ra, giáo dục STEAM cũng sẽ rèn luyện nhiều kỹ năng cho học sinh:

• Kỹ năng khoa học: Học sinh sẽ hiểu và biết cách liên kết giữa: định nghĩa, nguyên lý, cơ sở khoa học của các sự vật và hiện tượng. Trên cơ sở đó, các em thực hành và ứng dụng vào giải quyết những vấn đề có liên quan trong thực tế.
• Kỹ năng công nghệ: mô hình STEAM giúp học sinh nhận thức đúng về công nghệ, phát triển kỹ năng sử dụng và quản lý nó, cấp độ đi từ đơn giản đến phức tạp. Giáo dục STEAM chỉ ra cho chúng ta thấy rằng, tất cả những tiến bộ của thế giới tự nhiên nhằm phục vụ con người đều được coi là công nghệ.
• Kỹ năng kỹ thuật: Việc lồng ghép những ứng dụng thực tế vào các môn học giúp học sinh hiểu được cách thức, quy trình sản xuất, chế tạo ra một sản phẩm nào đó. Nhờ vậy các em gia tăng khả năng sáng tạo, tư duy và kỹ năng giải quyết các vấn đề liên quan đến kỹ thuật.
• Kỹ năng nghệ thuật: Các hoạt động múa hát, thưởng thức âm nhạc,…được xây dựng trong chương trình học giúp trẻ phát triển các giác quan một cách tốt nhất, biết khám phá và phân tích vấn đề. Ở các trường áp dụng mô hình STEAM, múa được xem là một môn học cụ thể giúp học sinh rèn luyện kĩ năng quan sát và kỹ năng hiểu.
• Kỹ năng Toán học: Học sinh được làm quen và rèn luyện các kỹ năng toán học từ sớm trong định hướng giáo dục STEAM giúp hình thành tư duy toán học đúng đắn, phản ứng nhanh nhạy với các phép tính, định nghĩa và quan trọng hơn là áp dụng hiệu quả những kiến thức toán học vào đời sống thực tế.

IV. Lợi ích của phương pháp giáo dục STEAM cho trẻ 

Giúp trẻ hình thành và phát triển các kỹ năng cần thiết

Nhờ vào việc kết hợp các kiến thức từ nhiều môn học khác nhau từ công nghệ, khoa học, kỹ thuật, toán học cho đến nghệ thuật, phương pháp giáo dục STEAM giúp trẻ rèn luyện và phát triển nhiều kỹ năng mềm thiết yếu như:

• Kỹ năng đặt vấn đề: Trước khi bắt tay vào thực hiện bất kỳ một dự án hoặc thí nghiệm nào, học sinh mầm non được giáo viên yêu cầu phải đặt ra bài toán cần giải quyết trước khi đi tìm câu trả lời. Thông qua đó, trẻ sẽ học được cách phân tích, nhận định và dự đoán kết quả sẽ xảy ra.
• Kỹ năng truy vấn: Kế tiếp, trong quá trình học tập và khám phá, trẻ phải dùng phương pháp truy vấn để đặt câu hỏi và tìm ra đáp án cho nhiều bài toán được đưa ra. Điều này giúp trẻ rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện, kỹ năng truy vấn. Từ đó, các em sẽ biết cách giải quyết vấn đề cho mọi tình huống khác nhau gặp phải trong cuộc sống.
• Kỹ năng quan sát: Trong phương pháp STEAM, trẻ mầm non sẽ được rèn luyện được kỹ năng quan sát để tìm ra bản chất của sự vật và hiện tượng.
• Kỹ năng hợp tác: Các chương trình giảng dạy áp dụng STEAM thường xuyên xây dựng các bài học giúp trẻ có cơ hội làm việc theo nhóm và hợp tác với bạn bè xung quanh. Các bé sẽ cùng đóng góp ý kiến và tìm ra giải pháp cho các vấn đề đặt ra. Qua đó, đối với mỗi bài học trẻ sẽ được học tập và nhìn nhận dưới nhiều góc độ khác nhau và phát triển kỹ năng làm việc nhóm tốt hơn.

Truyền cảm hứng học tập cho trẻ

Một trong những lý do đem lại sự thành công cho phương pháp STEAM đó chính là khả năng truyền cảm hứng học tập cho học sinh mầm non. Trong quá trình học tập, các bé sẽ được tự do tìm tòi, khám phá, làm thí nghiệm khác nhau... Trẻ vừa được thỏa thích vui chơi cùng bạn bè và thầy cô, đồng thời tiếp thu một lượng lớn kiến thức và phát triển nhiều kỹ năng mềm hữu ích.

Khác với những phương pháp truyền thống, phương pháp giáo dục STEAM có tính ứng dụng vào thực tiễn rất cao. Sau khi học xong, trẻ mầm non có thể tự mình vận dụng kiến thức đã học vào trong cuộc sống hàng ngày. Chính vì vậy, phương pháp này được nhiều trường quốc tế áp dụng và trở thành chương trình học được rất nhiều bé yêu thích.

Hy vọng với những nội dung trong bài viết này bạn đã hiểu và nắm rõ được STEAM là gì cũng như vai trò và lợi ích của phương pháp giáo dục này ra sao.