Tết Hàn Thực là tết gì? Tết Hàn Thực 2023 là ngày nào?

Chắc hẳn, người Việt Nam chúng ta không còn xa lạ với truyền thống làm những đĩa bánh trôi bánh chay trong ngày Tết Hàn Thực, tuy nhiên không phải ai cũng biết ý nghĩa, nguồn gốc của Tết này là gì, và năm 2023 này nó sẽ rơi vào ngày nào âm lịch, dương lịch. 

Chính vì vậy, trong bài viết dưới đây Chanh Tươi sẽ đưa bạn về cội nguồn, tìm hiểu rõ hơn về một nét đẹp cổ xưa - ngày lễ Hàn Thực truyền thống này nhé!

Tết Hàn Thực là tết gì? trong năm 2023 là ngày nào âm lịch, dương lịch

Ngày lễ Hàn Thực diễn ra vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch hàng năm. Ngày tết chủ yếu xuất hiện tại các tỉnh Trung Quốc, khu vực miền Bắc Việt Nam và thường được chào đón tại các cộng đồng người Hoa trên Thế Giới.

Vào ngày lễ này mọi người thường xay bột, nấu đậu xanh, tự làm các món bánh chay, bánh trôi, nấu chè xôi,... để lễ Phật và cúng tổ tiên.

Năm nay, lễ Hàn Thực sẽ diễn ra vào ngày Thứ 7, ngày 22 tháng 4 năm 2023 dương lịch.

Ý nghĩa của tết Hàn thực bánh trôi, bánh chay 

Tưởng nhớ đến người thân đã khuất

Về ý nghĩa mặt chữ thì "Hàn Thực" có nghĩa là "thức ăn lạnh", theo đó mọi người sẽ dùng thức ăn lạnh, nguội như một cách tưởng nhớ đến những người thân đã khuất.

Cụ thể trong cuốn tiểu thuyết Đông Chu liệt quốc của Trung Quốc đã đề cập đến ý nghĩa của ngày lễ Hàn Thực gắn liền với cái chết đầy thương tiếc của vị hiền sĩ Giới Tử Thôi, chết do cháy rừng.

Nhà vua lúc bấy giờ vì nhớ đến tình nghĩa lúc sinh thời, đau lòng mà lập đền thờ, đồng thời ban lệnh kiêng đốt lửa trong 3 ngày để thể hiện sự thương xót và dùng ngày 3 đến ngày 5 tháng 3, âm lịch hàng năm để tưởng niệm đến Giới Tử Thôi.

Nhưng tại Việt Nam, Tết Hàn Thực mang nét riêng biệt rõ ràng khi người dân không cần phải kiêng lửa, họ đặc biệt chuẩn bị bánh trôi - đại diện cho thức ăn nguội và dâng lên tổ tiên, thể hiện sự biết ơn trước công dưỡng dục, ơn sinh thành.

Thể hiện truyền thống dân tộc

Từ lâu bánh trôi, bánh chay đã được sử dụng phổ biến tại Việt Nam, hình ảnh những viên bánh tròn, hơi dẹt đã đi sâu vào nét truyền thống dân tộc thông qua thơ ca. Hình ảnh bánh trôi nước được nhà thơ Hồ Xuân Hương, ẩn dụ cho nét đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam: trong trắng, hy sinh, lam lũ, sự tảo tần,...

Với phần vỏ bánh được làm từ bột gạo nếp, được nắn dạng viên tròn, bên trong là nhân đường đỏ, chỉ cần luộc chín với nước sôi sẽ trở thành bánh trôi. Bánh chay nắn dạng tròn hơi dẹt, không có nhân, sau khi được luộc chín ăn cùng với nước đường.

Thể hiện rõ ràng nét văn hóa lúa nước từ xa xưa của dân tộc ta, khi cả 2 loại bánh trôi, bánh chay đều được làm từ bột gạo nếp thơm, thể hiện truyền thống trân trọng thành quả lao động của người nông dân.

Tết Hàn Thực - Ôn lại chuyện xưa

Vào ngày này hàng năm, mọi người trong gia đình lại quay quần bên nhau tự tay nắn những viên bánh trôi, bánh chay. Sau đó sẽ vừa thưởng thức vừa chia sẻ với nhau về những mẫu chuyện của riêng mình, những mẫu chuyện xưa của dân tộc.

Trong số những mẫu chuyện xưa nổi tiếng của nước ta có thể nhắc đến sự tích " Lạc Long Quân - Âu Cơ", đặc biệt hình ảnh bánh trôi giúp mọi người lên tưởng đến hình ảnh "bọc trăm trứng" của Âu Cơ.

Dần dần ngày lễ Hàn Thực không thể thiếu bánh trôi, bánh chay và cả những câu chuyện xưa.

Thể hiện lòng thành với tổ tiên

Từ xa xưa bánh trôi, bánh chay đã được sử dụng để thờ cúng gia tiên, thể hiện lòng thành kính với bề trên vào ngày lễ Hàn Thực.

Thành viên trong gia đình sẽ tụ họp lại cùng chuẩn bị những viên bánh trôi trắng tinh khiết, cẩn thận nắn thành dáng tròn đều. Sau khi dâng lên tổ tiên, mọi người sẽ cùng với nhau thưởng thức những viên bánh trôi tròn đầy cùng với hương vị ngọt ngào, tận hưởng không khí gia đình viên mãn.

Mong muốn thời tiết thuận lợi hài hòa

Được biết ngày lễ Tết Hàn Thực mang mong muốn cho mùa hạ bớt nóng, ngày mùng 3 tháng 3 hàng năm được chọn lựa hoàn toàn không liên quan đến dương lịch, hay bất kì một quy ước đạo giáo nào mà được chọn theo âm lịch, theo luật âm dương ngũ hành, là ngày đánh dấu sự kết thúc của Mộc khí.

Món lạnh theo ngũ hành sẽ thuộc Kim, bánh trôi chay màu trắng cũng thuộc Kim. Bên cạnh đó hình dáng của bánh trôi tròn đều, bên trong phần nhân hình vuông, gợi lên câu tục ngữ "mẹ tròn con vuông".

Bánh chay vỏ trắng tính dương, phần nhân đậu xanh bên trong vàng tươi sáng mang tính âm, âm dương giao hòa. Dùng bánh trôi, bánh chay trong lễ Hàn Thực thể hiện mong muốn mùa hè không còn oi bức, thời tiết thuận hòa.

Hàn Thực có phải là Tết Thanh Minh?

Nhiều người có nghi vấn rằng liệu ngày lễ Hàn Thực và ngày lễ Thanh Minh có phải là một? Trên thực tế 2 ngày lễ này hoàn toàn tách biệt với nhau. Để nhìn nhận rõ hơn vấn đề này, Chanh Tươi sẽ làm bảng so sánh dưới đây để bạn có thể dễ dàng so sánh những điểm giống và khác nhau của 2 ngày lễ nhé.

Hy vọng với những thông tin được chia sẻ phía trên có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về ngày lễ Hàn Thực là gì, cũng như những ý nghĩa đặc biệt của ngày lễ Tết này. Chúc bạn sẽ có một ngày lễ Tết Hàn Thực thật đầm ấm bên gia đình nhé.