Melanin là gì? Có bao nhiêu loại? Những rối loạn liên quan đến melanin

Bạn thường nghe tăng sắc tố melanin gây ra sạm nám, nhưng có thực sự hiểu rõ melanin là gì chưa? Hãy cùng Chanh Tươi Review tìm hiểu về sắc tố melanin này nhé!

Melanin là gì?

Melanin là một sắc tố tự nhiên có trong cơ thể con người, đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định màu sắc của da, tóc và mắt. Melanin được sản xuất bởi các tế bào chuyên biệt gọi là melanocytes. Các tế bào melanocytes, hay còn gọi là tế bào biểu bì tạo hắc tố, là nơi sản xuất ra melanin. Để bảo vệ da một cách tối ưu trước tác động của ánh nắng mặt trời, các tế bào melanocytes sẽ tăng cường sản xuất melanin khi tiếp xúc với tia UV. Thông thường, ở những người có làn da sẫm màu, các tế bào hắc tố sẽ sản xuất nhiều melanin hơn so với những người có làn da sáng.

Các loại melanin

Có 3 loại chính:

• Eumelanin: Eumelanin được chia thành hai loại chính: eumelanin màu đen và eumelanin màu nâu. Màu tóc đen và nâu thực chất là kết quả của sự kết hợp giữa hai loại eumelanin này. Trong khi đó, tóc màu vàng xuất hiện khi cơ thể chỉ sản xuất một lượng nhỏ eumelanin màu nâu và hoàn toàn không có eumelanin đen.
• Pheomelanin: Pheomelanin đóng vai trò tạo màu cho các bộ phận như núm vú và môi. Nếu bạn có mái tóc màu đỏ, điều đó có nghĩa là tỷ lệ giữa eumelanin và pheomelanin trong cơ thể bạn là tương đương.
• Neuromelanin: Neuromelanin chịu trách nhiệm kiểm soát màu sắc của các tế bào thần kinh. Mặc dù neuromelanin không ảnh hưởng đến màu sắc bên ngoài cơ thể, nhưng vai trò của nó trong hệ thần kinh có thể được nhận biết qua các chức năng của não bộ.

Cơ chế hình thành sắc tố melanin là gì?

Melanin được sản sinh từ các tế bào melanocytes và quá trình hình thành này cần sự tham gia của enzyme Tyrosinase cùng với tác động của tia tử ngoại trong ánh sáng mặt trời.

Melanin có thể được coi là con dao hai lưỡi: một mặt, nó bảo vệ da tự nhiên, nhưng mặt khác, nó cũng có thể gây hại cho da. Cụ thể, melanin bảo vệ cơ thể khỏi nhiệt độ cao, áp lực hóa học, và tác hại của tia UV từ ánh nắng mặt trời. Ngoài ra, melanosomes là các túi nhỏ trong tế bào có chức năng tổng hợp và vận chuyển melanin đến các vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng, giúp bảo vệ DNA khỏi những đột biến do bức xạ ion hóa của tia cực tím gây ra.

Tuy nhiên, khi có rối loạn sắc tố, melanin có thể tập trung ở một số khu vực, gây ra các vấn đề như nám da, sạm da và tàn nhang. Quá trình tổng hợp melanin thường diễn ra nhanh hơn quá trình phân hủy, khiến da dễ bị đen sạm.

Melanin có ở đâu trong cơ thể người?

Hắc tố melanin là những hạt không đều, được sinh ra từ các tế bào đáy của lớp thượng bì (biểu bì) trong cấu trúc da. Đây là nơi dễ bị tác động bởi tia UV từ ánh sáng mặt trời, dẫn đến việc hình thành sắc tố melanin và gây ra hiện tượng nám da.

Màu da, màu tóc và màu mắt của con người được quyết định bởi sự kết hợp của các sắc tố dưới đây:

• Melanin (màu đen)
• Carotene (màu vàng)
• Oxyhemoglobin (màu đỏ)
• Hemoglobin khử (màu xanh)

Điều này lý giải tại sao những người có tế bào hắc tố sản xuất ít melanin thường có làn da, tóc và mống mắt nhạt màu. Ngược lại, những người có mái tóc, da và mắt sẫm màu thường do tế bào melanocytes sản xuất ra nhiều melanin hơn.

Vai trò của sắc tố melanin là gì?

Ngoài việc chịu trách nhiệm cho màu sắc ở người và động vật, melanin còn có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ da trước tác động của ánh nắng mặt trời, giúp ngăn ngừa nguy cơ ung thư da.

• Bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV: Sắc tố melanin giúp bảo vệ các tế bào ở lớp biểu bì hoặc lớp ngoài cùng của da khỏi các tác động có hại từ tia UV, bao gồm UVA, UVB, UVC và ánh sáng xanh. Melanin hấp thụ các tia UV trước khi chúng có thể thâm nhập sâu và gây tổn thương DNA của tế bào da.
• Chống oxy hóa: Melanin cũng có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn các phản ứng oxy hóa gây ra bởi tia UV, từ đó hạn chế nguy cơ tổn thương tế bào da.

Những bệnh lý liên quan đến melanin

Sự bất thường trong quá trình sản xuất melanin có thể dẫn đến nhiều rối loạn về da và màu sắc:

Tăng sắc tố melanin: Tình trạng này thường biểu hiện qua sự xuất hiện của các đốm nâu, nám hoặc tàn nhang ở những vùng như mặt, cổ, tay, chân,... Đây là kết quả của việc cơ thể sản xuất quá nhiều melanin tại những khu vực nhất định.

Thâm sau viêm: Khi da bị tổn thương do bỏng, trầy xước hoặc nhiễm trùng, vùng da mới sau khi lành thường có màu sẫm hơn. Điều này xảy ra do cơ thể sản xuất thêm melanin để bảo vệ da khỏi các tác động bên ngoài, khiến khu vực đó trở nên không đều màu so với các vùng da xung quanh. Để khắc phục, cần có các biện pháp làm giảm sắc tố melanin tại vùng da bị thâm.

Albinism (Bạch tạng): Đây là tình trạng cơ thể sản xuất rất ít melanin so với người bình thường, dẫn đến tóc trắng, mắt xanh, da nhợt nhạt, và có thể gặp các vấn đề về thị lực. Người mắc bệnh bạch tạng cần bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời bằng cách thoa kem chống nắng và che chắn cẩn thận. Hiện nay, y học vẫn chưa tìm ra cách chữa trị dứt điểm căn bệnh này.

Mất thính lực: Thiếu melanin có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến thính giác. Nghiên cứu cho thấy sự giảm thiểu melanin có thể dẫn đến tình trạng mất thính lực hoặc điếc.

Bệnh Parkinson: Sự suy giảm các tế bào chứa neuromelanin (một dạng của melanin) trong não được cho là nguyên nhân gây ra bệnh Parkinson.

Làm thế nào để cải thiện tăng sắc tố melanin?

Sau khi hiểu rõ melanin là gì, bạn sẽ thấy melanin quan trọng nhưng khi melanin sản xuất quá mức, nó có thể gây ra các vấn đề về da, đặc biệt là về mặt thẩm mỹ. Vì vậy, cần có những biện pháp an toàn và hiệu quả để cải thiện tình trạng này. Cụ thể:

Bảo vệ da tối ưu trước ánh nắng mặt trời: Sử dụng kem chống nắng, che chắn cơ thể, viên uống chống nắng,…

>>> Gợi ý: TOP KEM CHỐNG NẮNG TỐT NHẤT

Công nghệ điều trị xâm lấn: Phương pháp công nghệ xâm lấn như laser, IPL (ánh sáng xung cường độ cao),…. cần được thực hiện nhiều lần bởi người có chuyên môn và kết hợp với các sản phẩm hỗ trợ phù hợp để duy trì kết quả. 

Sử dụng sản phẩm trị thâm nám và dưỡng sáng da: Để khắc phục, bạn có thể dùng các sản phẩm chuyên biệt giúp làm mờ thâm nám và dưỡng sáng da, giúp làn da trở nên đều màu và khỏe mạnh hơn.

Duy trì lối sống lành mạnh: Như đã đề cập, rối loạn nội tiết cũng là nguyên nhân dẫn đến tăng sắc tố melanin. Do đó, để phòng ngừa và cải thiện tình trạng này, bạn cần duy trì một lối sống lành mạnh. Hạn chế sử dụng thuốc lá, chất kích thích, kết hợp với chế độ ăn uống điều độ và đầy đủ dưỡng chất, cùng với việc tập thể dục thường xuyên. 

Làm sao để tăng sản xuất melanin?

Trong trường hợp cơ thể có ít sắc tố melanin bạn có thể bổ sung các chất thông qua ăn uống:

Bổ sung chất chống oxy hóa: Chất chống oxy hóa có vai trò quan trọng trong việc tăng cường sản xuất melanin. Bạn có thể dễ dàng bổ sung những chất này thông qua các thực phẩm như quả mọng đen, rau lá xanh đậm, sô cô la đen và các loại rau củ nhiều màu sắc.

Bổ sung vitamin A: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vitamin A đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất melanin. Các nguồn cung cấp vitamin A phong phú bao gồm các loại rau củ như rau bina, khoai tây, cà rốt, đậu Hà Lan, khoai lang, bí đỏ và cà rốt.

Vitamin E: Vitamin E không chỉ là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ mà còn có khả năng tăng cường sản xuất melanin. Ngoài ra, vitamin E còn giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV từ ánh nắng mặt trời.

Bạn có thể bổ sung vitamin E qua các dạng viên uống hoặc thông qua các thực phẩm giàu vitamin E như ngũ cốc, rau xanh, quả hạch và các loại hạt.

Melanin đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ da, quy định màu sắc và chống oxy hóa. Hiểu rõ về melanin giúp bạn có thể chăm sóc da một cách tốt nhất, bảo vệ khỏi những tác nhân gây hại từ môi trường và duy trì một làn da khỏe mạnh. Mong rằng bài viết “Melanin là gì?” đã đáp ứng được nhu cầu thông tin của bạn!