Tổng quan về nám da: Kiến thức đầy đủ A–Z bạn cần biết

Nám (tên tiếng Anh là Melasma) là một vấn đề da liên quan đến sự xuất hiện các vết đậm màu trên bề mặt da. Thường xuất hiện ở vùng da mặt, nám gây ra những đốm đậm màu không đều, tạo thành các vết tàn nhang. Đây là một tình trạng phổ biến và thường gặp ở cả nam lẫn nữ. 

Tuy nhiên, nám da sẽ thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là phụ nữ có thai hoặc sử dụng thuốc tránh thai. Mặc dù không gây nguy hiểm cho sức khỏe nhưng có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý của người bệnh, khiến nhiều người mất tự tin.

Triệu chứng cụ thể của nám thường bao gồm:

• Xuất hiện các vết đậm màu trên da, thường là màu nâu hoặc xám.
• Các vết nám có thể có hình dạng không đều, lan rộng trên vùng da mặt, đặc biệt là trên má, trán và mũi.
• Da có vẻ không đều màu, không mịn màng và không sáng bóng như da bình thường.
• Vết nám có thể tăng lên sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc ánh sáng mạnh.
• Trong một số trường hợp, có thể xuất hiện tàn nhang trên cổ, vai, tay và các vùng da khác ngoài mặt.

Cơ chế hình thành nám da

Khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hoặc các yếu tố kích thích khác, các tế bào melanocyte - tế bào chuyên trách sản xuất melanin trong da sẽ được kích hoạt. Khi đó, melanocyte sẽ sản xuất và giải phóng melanin vào tế bào da xung quanh.

Trong trường hợp nám, sự tăng sản xuất melanin và phân bố không đều của nó làm cho các vùng da trở nên đậm màu. Các tác động như ánh sáng mặt trời, thay đổi hormone và các yếu tố khác đã được đề cập trước đó có thể kích thích hoặc tác động tiêu cực đến quá trình này.

Ngoài ra, việc tăng cường hoạt động của enzyme tyrosinase cũng góp phần vào việc tăng sản xuất melanin. Enzyme này tham gia vào quá trình chuyển hóa tyrosin thành melanin. Khi hoạt động của enzyme tyrosinase tăng, quá trình tạo màu da cũng tăng, gây ra hiện tượng đậm màu và hình thành các vết nám.

Nám da có mấy loại?

Nám thường gặp hiện nay gồm 3 loại chính: Nám mảng, nám chân sâu, nám hỗn hợp.

Để tiều hiểu rõ về các loại nám, Chanh Tươi Review đã có bài viết chuyên sâu. Bạn muốn biết mình thuộc loại nám nào thì hãy đọc bài viết sau:

• Hiểu rõ về các loại nám da phổ biến để điều trị đúng cách

Nguyên nhân gây ra tình trạng nám

Nguyên nhân của nám thường đến từ sự kết hợp giữa yếu tố bên ngoài như ánh nắng mặt trời, bức xạ nhiệt, mỹ phẩm kém chất lượng… và yếu tố bên trong như thay đổi nội tiết, di truyền, stress, lão hóa. Chính sự tác động đa chiều này khiến nám dễ xuất hiện, khó điều trị dứt điểm và dễ tái phát.

Xác định rõ nguyên nhân nám sẽ giúp bạn phòng ngừa và điều trị nám hiệu quả. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

Ánh sáng mặt trời

Tia tử ngoại A (UVA) và tia tử ngoại B (UVB) trong ánh sáng mặt trời có khả năng kích thích tăng sản xuất melanin trong da. Khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời quá nhiều, các tế bào melanocyte trong da sẽ sản xuất melanin một cách tăng cường, dẫn đến hình thành các vết nám. Đây là lý do tại sao nám thường xuất hiện nhiều hơn ở những vùng da tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời như mặt, cổ và tay.

Thay đổi hormone

Sự thay đổi hormone trong cơ thể có thể góp phần vào việc hình thành nám da. Những giai đoạn như mang bầu, sau sinh hoặc tiền mãn kinh thường đi kèm với biến động hormone, đặc biệt là tăng hormone estrogen và progesterone. Các hormone này có thể ảnh hưởng đến sự phân bố melanin trong da, gây ra các vết nám.

Di truyền

Yếu tố di truyền cũng có vai trò trong việc gây nám. Nếu trong gia đình có người mắc nám, khả năng bạn cũng sẽ mắc phải vấn đề này cao hơn. Các gen liên quan đến sản xuất melanin và quá trình điều chỉnh màu da có thể được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Quá trình lão hóa da

Khi da trưởng thành, quá trình lão hóa diễn ra tự nhiên. Da bị ảnh hưởng bởi yếu tố ngoại vi như ánh sáng mặt trời, môi trường và stress, dẫn đến việc giảm sự đồng nhất màu sắc của da. Các vùng da có khả năng sản xuất melanin không đồng đều, dẫn đến hình thành các vết nám.

Sinh hoạt không khoa học

Chế độ sinh hoạt ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của làn da. Vì thế, nếu bạn duy trì thói quen sinh hoạt thiếu khoa học như thường xuyên thức khuya, ngủ không đủ giấc, lười vận động,... sẽ khiến da dễ bị nám.

Các yếu tố khác

Stress cũng có thể góp phần vào việc hình thành nám. Khi cơ thể trải qua tình trạng căng thẳng, nó có thể kích hoạt cơ chế bảo vệ bằng cách tăng sản xuất melanin. Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp, chấn thương da, sử dụng chất kích thích như bia rượu và tiếp xúc với hóa chất như thuốc nhuộm, thuốc trị mụn có thể làm da nhạy cảm và dễ hình thành nám.

Dựa theo loại nám cũng có thể xác định được nguyên nhân gây ra nám:

Các cách điều trị nám hiệu quả

Sau khi đã tìm hiểu được nám là gì, chúng ta hãy cùng nhau xem xét một số phương pháp điều trị hiệu quả nhé!

Phương pháp điều trị nám khoa học, hiện đại

Trong hành trình điều trị nám, các phương pháp khoa học luôn giữ vai trò chủ đạo nhờ khả năng tác động trực tiếp và toàn diện lên nguyên nhân gây nám.

Có 3 phương pháp trị nám phổ biến nhất hiện nay:

Mỗi loại nám sẽ có cách điều trị khác nhau. Bạn tìm hiểu cách điều trị các loại nám trong bài viết sau:

• CÁCH ĐIỀU TRỊ CÁC LOẠI NÁM

Phương pháp hỗ trợ điều trị nám tại nhà từ thiên nhiên

Khi nhắc đến điều trị nám, nhiều người thường nghĩ ngay đến các sản phẩm đặc trị hoặc công nghệ thẩm mỹ hiện đại. Tuy nhiên, bên cạnh đó, các phương pháp hỗ trợ từ thiên nhiên cũng được xem là lựa chọn an toàn, lành tính, phù hợp với những ai mong muốn cải thiện làn da một cách nhẹ nhàng. 

Dù hiệu quả thường đến chậm và khó thay thế hoàn toàn các liệu pháp y khoa, nhưng chúng có thể góp phần làm mờ vết nám, nuôi dưỡng làn da sáng khỏe và giảm thiểu tác động tiêu cực từ môi trường.

Làm mờ nám với nghệ và sữa tươi

Trong nghệ có thành phần curcumin cực lớn. Curcumin là chất có tính năng chống oxy hóa, nhờ đó các vết nám, tàn nhang sẽ được làm mờ cách hiệu quả bởi việc tác động của curcumin lên các hắc sắc tố melanin trong da.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 5 muỗng bột nghệ
• 30ml – 50ml sữa tươi không đường
• Trộn hỗn hợp sữa tươi và bột nghệ với nhau
• Thoa đều hỗn hợp lên mặt
• Để hỗn hợp 15 phút, sau đó rửa sạch

Mặt nạ bột yến mạch sữa tươi mật ong

Sở hữu lượng lớn kali, kẽm, vitamin,…mặt nạ yến mạch mang tới nhiều tác dụng làm đẹp. Đặc biệt, việc kiên trì đắp mặt nạ bột yến mạch có thể loại bỏ nám, tàn nhang ngay sau 5 – 7 tuần áp dụng.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 2 muỗng bột yến mạch
• 1 muỗng mật ong
• 50 ml sữa tươi
• Trộn 3 loại nguyên liệu với nhau
• Thoa hỗn hợp lên mặt và massage theo chuyển động tròn trong 5 phút
• Để trong 20 phút, sau đó rửa sạch với nước ấm

Mặt nạ nha đam giúp da luôn mịn màng

Nha đam chứa một lượng lớn các vitamin và khoáng chất: vitamin A, B1, B5, E, C, canxi, natri, kẽm là thiết yếu cho làn da. Đây là các thành phần chính của nhiều loại mỹ phẩm làm đẹp và chăm sóc da. Không những giúp da mịn màng và săn chắc hơn, nha đam còn giúp bạn làm mờ dần các nốt tàn nhang trên da mặt, nhờ đó làn da dần trở nên trắng sáng và đồng màu hơn.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị một nhánh nha đam tươi
• Loại bỏ phần vỏ, làm sạch phần thịt và ép lấy nước
• Rửa sạch tay và dùng đầu ngón tay thoa gel khắp mặt
• Để khô trong vài phút
• Để gel qua đêm và rửa mặt bằng nước ấm vào buổi sáng

Cách phòng ngừa, hạn chế tình trạng nám da

Chúng ta đều biết, chữa trị nám da là một quá trình gian nan và vất vả. Do đó, nếu có thể hãy phòng ngừa ngay để nám da không xuất hiện gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ. 

Vậy những cách phòng ngừa nám là gì? Tham khảo các biện pháp ngừa nám hiệu quả dưới đây:

Chống nắng đầy đủ và đúng cách

Để tránh nám hãy sử dụng kem chống nắng với chỉ số chống nắng cao (SPF 30 trở lên) và có khả năng chống tia UVA và UVB. Thoa kem chống nắng trước khi đi ra ngoài khoảng 20 - 30 phút và thoa lại kem chống nắng mỗi 2 giờ khi bạn ở ngoài trời.

Hãy nhớ dùng kem chống nắng đều đặn trước khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, kể cả trong những ngày mây mù. Đặc biệt, tránh ra ngoài vào thời gian ánh sáng mặt trời mạnh nhất từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.

Sử dụng nón, khăn che mặt và áo dài có tay dài khi ra ngoài. Điều này giúp giảm tiếp xúc trực tiếp của da với ánh sáng mặt trời và giảm nguy cơ hình thành nám.

Do đó, bạn cần thận trọng khi mua và sử dụng các sản phẩm này, chỉ nên chọn những sản phẩm uy tín, chất lượng và phù hợp với loại da của bạn.

Không dùng các sản phẩm khiến da mỏng và yếu đi

Yếu tố quan trọng để có một làn da khỏe mạnh và đẹp là chọn lựa sản phẩm chăm sóc da hợp lý. Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều sản phẩm chứa hóa chất có hại cho da, lột tẩy gây ra các vấn đề như da mỏng, da nhạy cảm, da nám và sạm nặng hơn. 

Do đó, bạn cần thận trọng khi mua và sử dụng các sản phẩm này, chỉ nên chọn những sản phẩm uy tín, chất lượng và phù hợp với loại da của bạn.

Điều chỉnh lối sống

Để có làn da sáng mịn và tránh nám da, bạn cần chú ý đến lối sống của mình. Dưới đây là một số lời khuyên:

• Cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho da bằng cách ăn một chế độ ăn uống cân bằng, giàu vitamin và khoáng chất. Tránh tiêu thụ quá nhiều thức ăn có chỉ số glycemic cao như đường và các sản phẩm từ bột mì trắng, vì chúng có thể gây kích ứng da và tăng sản xuất melanin.
• Giảm thiểu các loại đồ uống có cồn, cafein, trà và tránh hút thuốc lá.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Ngủ đủ giấc, không thức đêm.
• Giải tỏa căng thẳng, stress bằng cách nghỉ ngơi sau khi làm việc.

Đối tượng thường bị nám là ai?

Đối tượng thường gặp vấn đề nám da là phụ nữ. Học viện Da liễu Hoa Kỳ cho biết, nám da thường gặp ở 90% phụ nữ, chỉ 10% nam giới gặp phải tình trạng này. Theo đó, phụ nữ mang thai, người có làn da sẫm màu hoặc rối loạn nội tiết tố là những đối tượng có nguy cơ cao gặp phải nám da.

Nám da có chữa khỏi được không?

Có thể có hoặc không, điều này phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng nám trên da. Đối với việc thay đổi hormone, nám có thể tự biến mất sau khi sinh hoặc khi ngưng dùng thuốc tránh thai. Các biện pháp khác đã nêu ở trên có thể làm mờ nám và mất nám hoàn toàn.Tuy nhiên, nếu làn da không được bảo vệ kỹ thì nám có thể tái phát trở lại, thậm chí nặng hơn ban đầu. Do đó, sau khi điều trị, người bệnh cần che chắn cẩn thận, thoa kem chống nắng và bảo vệ da mỗi khi đi ra ngoài.

Điểm khác nhau giữa tàn nhang và nám là gì?

Điểm khác nhau cơ bản nhất đó là:

Tiêu chí	Nám da	Tàn nhang
Hình dáng, màu sắc	Các đốm nâu đậm nằm sâu dưới da. Có 2 dạng: nám điểm (hình dạng to) và nám mảng (trải rộng khắp gương mặt).	Đốm nhỏ màu nâu hoặc nâu đỏ, kích thước 1–5mm như hạt vừng/đầu đinh ghim, có thể rải rác hoặc kết thành mảng.
Phân bố	Nằm sâu ở lớp bì của da. Thường tập trung ở vùng mặt, hai bên má, trán.	Phân bố nông trên bề mặt da, chủ yếu ở vùng phơi sáng: mặt, cổ, ngực, cánh tay.
Nguyên nhân	Do rối loạn nội tiết tố, bệnh phụ khoa, lạm dụng mỹ phẩm, tác động xấu từ môi trường.	Chủ yếu do di truyền, tác động của ánh nắng mặt trời hoặc một số liệu pháp điều trị hormone.
Đối tượng	Thường gặp ở phụ nữ sau 30 tuổi, đặc biệt sau sinh, tiền mãn kinh và trung niên.	Xuất hiện ở mọi lứa tuổi, không giới hạn như nám.

Vì sao nữ giới bị nám da nhiều hơn nam giới?

Do hormone estrogen và progesterone ở nữ nhiều hơn nam. Đồng thời da của phụ nữ thường mỏng và yếu hơn da nam giới, do vậy dễ bị các tác nhân ảnh hưởng gây ra tình trạng nám da.

Trên đây, Chanh Tươi Review đã gửi đến mọi người những thông tin chi tiết về nám, toàn bộ thông tin xung quanh tình trạng da phổ biến này. Hy vọng bài viết đã mang đến những thông tin hữu ích giúp mọi người hiểu rõ nám là gì và cách điều trị hiệu quả, phù hợp.