Nợ xấu là gì? Phân loại các nhóm nợ xấu? Vì sao dính vào nợ xấu?

Nợ xấu một thuật ngữ trong giới tài chính ngân hàng chỉ những khoản tiền cho vay khó thu hồi về. Vậy chúng ta cần hiểu những gì về nợ xấu? Có tất cả bao nhiêu loại nợ khó đòi? Loại nợ này có được xóa hay không? Cùng chúng mình giải đáp ngay trong bài viết này nhé!

Nợ xấu là gì?

Hiểu đơn giản chính là các khoản nợ khó đòi lại từ các chủ thể vay không có khả năng trả nợ khi đến kỳ hạn thanh toán theo thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. Thời gian quá kỳ hạn thanh toán được xác định là khoản nợ khó thu hồi khi vượt quá 90 ngày.

Những chủ thể đã vay tiền khó đòi sẽ bị liệt vào danh sách khách hàng mang nợ trên hệ thống của Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam (gọi tắt là CIC).  

Phân loại chi tiết các nhóm nợ xấu

Căn cứ theo quy định tại Điều 10 Thông tư 11/2021/TT-NHNN ngày 30/7/2021, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phân loại nợ khó đòi thành 05 nhóm sau đây:

Nhóm 1 - Nợ đủ tiêu chuẩn

Trong nhóm này cũng được phân thành 03 loại nợ khác nhau, trong đó phổ biến nhất là:

• Nợ trong hạn: còn thời hạn để thanh toán và được đánh giá có khả năng thu hồi cả nợ gốc và lãi đầy đủ, đúng hạn.
• Khoản nợ quá hạn dưới 10 ngày và vẫn được đánh giá đảm bảo có khả năng thu hồi tiền nợ gốc, lãi trên nợ gốc và lãi quá hạn.

Nhóm 2 - nợ cần chú ý

Nợ chú ý bao gồm 03 loại khác nhau, trong đó phổ biến nhất là:

• Khoản nợ quá thời hạn thanh toán theo hợp đồng tín dụng từ 10 đến 90 ngày.
• Khoản nợ đã được điều chỉnh kỳ hạn trả nợ lần đầu còn trong hạn của lần đầu.

Nhóm 3 - Khoản nợ dưới tiêu chuẩn

Nhóm nợ này bao gồm 08 loại khác nhau, trong đó phổ biến nhất là loại nợ:

• Đã quá hạn thanh toán từ 91 ngày đến 180 ngày;
• Khoản nợ đã được gia hạn nợ lần đầu còn trong hạn;
• Khoản nợ được tổ chức tài chính, ngân hàng tiến hành miễn hoặc giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi đầy đủ theo thỏa thuận;
• Khoản nợ thuộc trong các trường hợp chưa thu hồi được trong thời gian dưới 30 ngày kể từ ngày tổ chức/cơ quan cho vay đã ra quyết định thu hồi;
• Khoản nợ trong thời hạn thu hồi theo kết luận thanh tra, kiểm tra;
• Khoản nợ phải thu hồi theo quyết định thu hồi nợ trước thời hạn của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng của nước ngoài do khách hàng vay vi phạm thỏa thuận trong hợp đồng, chưa thu hồi được trong thời gian dưới 30 ngày kể từ ngày có quyết định thu hồi khoản vay.

Nhóm 4 - các khoản nợ nghi ngờ

Nhóm 4 cũng bao gồm 08 loại nợ, nhưng phổ biến phải kể đến các loại sau

• Khoản nợ đã quá thời hạn từ 181 ngày đến 360 ngày;
• Khoản nợ đã được cơ cấu lại còn thời hạn trả nợ lần đầu quá thời gian đến 90 ngày theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần đầu;
• Khoản nợ cơ cấu lại còn thời hạn trả nợ lần thứ hai còn trong hạn;
• Khoản nợ phải thu hồi theo kết luận của thanh tra, kiểm tra nhưng đã quá thời hạn thu hồi theo kết luận thanh tra, kiểm tra đến 60 ngày mà chưa được thu hồi;
• Khoản nợ phải thu hồi theo quyết định thu hồi nợ trước thời hạn của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng của nước ngoài do khách hàng vi phạm thỏa thuận trong hợp đồng chưa thu hồi được trong thời gian từ 30 ngày đến 60 ngày, kể từ ngày có quyết định thu hồi.

Nhóm 5 - khoản nợ có khả năng mất vốn

Nhóm 5 gồm các loại nợ sau đây:

• Khoản nợ đã quá thời hạn trên 360 ngày;
• Khoản nợ được cơ cấu lại theo thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 91 ngày trở lên theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần đầu;
• Khoản nợ cơ cấu lại thời hạn để trả nợ lần thứ hai quá hạn theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại từ lần thứ hai;
• Khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên;
• Khoản nợ phải thu hồi theo kết luận của thanh tra, kiểm tra nhưng đã quá thời hạn thu hồi theo kết luận thanh tra, kiểm tra trên 60 ngày mà chưa thể thu hồi được;
• Khoản nợ phải thu hồi theo quyết định thu hồi nợ trước thời hạn của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng vi phạm thỏa thuận trong hợp đồng, chưa có khả năng thu hồi được trên 60 ngày kể từ ngày có quyết định thu hồi;
• Khoản nợ của khách hàng là tổ chức tín dụng đang được kiểm soát đặc biệt, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đang bị phong tỏa vốn và tài sản.

Cách nhận biết mình có bị nợ xấu hay không?

Để kiểm tra mình có dính phải nợ khó đòi hay không, bạn có thể thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Truy cập vào website chính thức của hệ thống thông tin CIC. Sau đó bạn tiến hành đăng ký tài khoản ở bên góc phải của website. 

Bước 2: Nhập đầy đủ tất cả các thông tin của bạn để đăng ký tài khoản mới.

Bước 3: Tiến hành xác nhận đăng nhập bằng cách nhập mã OTP đã gửi đến số điện thoại bạn đã đăng ký.

Bước 4: Chờ xét duyệt thông tin từ 1 đến 3 ngày, hệ thống sẽ gửi mail cho bạn về việc thông báo xác nhận các thông tin.

Cuối cùng bạn truy cập mục Khai thác báo cáo để kiểm tra về các khoản nợ bản thân đang mang nhé!

Bên cạnh cách kiểm tra nợ cá nhân bằng website, bạn cũng có thể tải ứng dụng CIC trên App Store/CH play hoặc thông qua ứng dụng kiểm tra mà ngân hàng cho vay đã cung cấp. Những cách này đều thực hiện vô cùng đơn giản.

Nguyên nhân bị "vướng" vào nợ xấu

Nợ xấu là gì? Vì sao bị nợ xấu? Có thể kể đến một số nguyên nhân sau đây:

• Chủ thể vay không thể thực hiện thanh toán khoản vay theo đúng với thời gian đã thỏa thuận trong hợp đồng cho đơn vị/tổ chức cho vay.
• Khách hàng vô tình quên, hoặc cố tình thanh toán chậm trễ các chi phí phát sinh khi dùng thẻ tín dụng
• Không thực hiện nghĩa vụ thanh toán số tiền tối thiểu khi dùng thẻ tín dụng
• Các khoản chi tiêu đã dùng vượt quá hạn mức của thẻ tín dụng và không đủ khả năng chi trả lại cho tổ chức phát hành thẻ
• Thực hiện mua trả góp tại các đơn vị bán lẻ nhưng không đáp ứng khả năng thanh toán đúng hạn.

Phát sinh nợ xấu có ảnh hưởng gì không?

Tệp khách hàng nằm trong các nhóm nợ số 3, 4, 5 sẽ rất khó khăn để có thể tiếp tục làm thủ tục vay vốn tại các ngân hàng hay công ty tín dụng khác.

Tất cả các thông tin về chủ thể vay nợ khó đòi bao gồm các khoản vay ở trong quá khứ, khoản vay nợ thời điểm hiện tại, thời gian nợ quá hạn, thông tin người vay... tất cả đều được lưu lại trên CIC trong thời hạn từ 03 - 05 năm sau khi người vay đã thanh toán đủ cả lãi lẫn gốc.

Do đó, những khách hàng khi vay nợ cần lưu ý để không rơi vào danh sách nhóm này và làm mất cơ hội cho vay trở lại. 

Hướng dẫn cách xóa nợ xấu nhanh nhất

Bạn có thể tiến hành xóa nợ khó đòi theo 02 phương thức sau:

Đối với những khoản nợ dưới 10 triệu đồng
 

Người vay có thể nhanh chóng thực hiện thủ tục thanh toán hết số tiền nợ đã vay. Sau khi hoàn tất, lịch sử về nợ của bạn sẽ được xóa khỏi hệ thống CIC.

Đối với những khoản nợ trên 10 triệu đồng

Chủ thể vay cần tất toán sớm nhất về khoản nợ gốc, nợ lãi, nợ lãi quá hạn cho tổ chức tín dụng, ngân hàng. Sau khi tất toán, ngươi vay tiến hành thông báo với người đang quản lý khoản nợ, yêu cầu xác minh khoản nợ đã được thanh toán.

Sau khi hoàn tất, trong vòng 12 tháng tình trạng tín dụng của khách hàng sẽ được cập nhật xóa nợ và đáp ứng đầy đủ các điều kiện cho vay tiếp theo của các ngân hàng, tổ chức tài chính. Riêng khoản nợ nhóm 3,4,5 chỉ được xét duyệt vay tiếp khi có nhu cầu sau 05 năm.

Các cách để phòng tránh nợ xấu

Suy cho cùng không ai mong muốn mình dính phải danh sách nợ khó đòi của CIC, vừa xấu mặt lại gây khó khăn trong quá trình vay nợ tiếp theo. Để phòng tránh bị điều chuyển vào danh sách nợ khó thu hồi của CIC bạn cần tham khảo các cách sau đây:

• Xem xét kỹ về giá trị khoản vay cần dùng và khả năng tất toán trong kỳ hạn đã thỏa thuận: trước khi đặt bút ký vào hợp đồng vay, người đi vay cần đọc kỹ các thông tin, điều khoản, điều kiện, phương thức thanh toán, thời hạn trả tiền, số tiền vay, phần trăm lãi suất nợ...
• Đối với những khoản vay hoặc chi tiêu bằng thẻ tín dụng, bạn nên cân nhắc không nên vượt quá 50% thu nhập bình quân hàng tháng. Hãy đảm bảo bản thân có đủ khả năng chi trả cho đơn vị/tổ chức cho vay trong kỳ hạn giao ước.
• Không cùng lúc vay nhiều nơi, không tìm chỗ vay nợ mới để bù vào nợ cũ. Việc này chỉ gây ra rủi ro dồn nợ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình tài chính của chính bạn.
• Hãy luôn kiểm soát chi tiêu và đặt lịch nhắc về thời hạn thanh toán của các khoản vay: để không gặp phải các trường hợp bị quên thời gian thanh toán khoản vay dẫn đến phát sinh khoản lãi, phí phạt.

Một số câu hỏi liên quan về nợ xấu là gì?

Thời hạn được xóa lịch sử nợ xấu là bao lâu?

Theo quy định pháp luật, thời hạn lưu trữ thông tin nợ khó đòi trên danh sách CIC tối đa là 05 năm, sau thời hạn đó khách hàng đã tất toán đầy đủ thì sẽ tiếp tục được cho vay. Trong đó:

• Thời hạn xóa lịch sử nợ khó đòi với khoản vay dưới 10 triệu đồng là ngay sau khi ngân hàng, tổ chức tín dụng báo cáo đã tất toán.
• Thời hạn xóa lịch sử nợ với khoản vay trên 10 triệu là sau 12 tháng.

Bị dính nợ xấu có vay tiền ngân hàng được không?

Xét duyệt vay ngân hàng khi bị dính nợ xấu phụ thuộc vào nhóm vay nợ phạm phải. Nếu bạn chỉ thuộc nhóm 1 hoặc nhóm 2 đã thanh toán đầy đủ các khoản nợ trước đó thì vẫn đủ điều kiện để ngân hàng, tổ chức tín dụng cân nhắc tiếp tục cho vay vốn.

Các khoản nợ nhóm số 3, 4, 5 được đánh giá là nợ khó đòi và khả năng hoàn trả gần như bằng không. Vì vậy nhóm nợ này rất khó để vay lại ngân hàng, gần như cơ hội vay của các chủ thể nhóm này là không thể nào.

Trên đây là toàn bộ thông tin giúp bạn hiểu thêm về nợ xấu, hi vọng sẽ có ích giúp bạn tránh gặp phải nhóm nợ này hay biết cách giải quyết kịp thời khoản nợ của chính mình!