Nguyên nhân mụn bọc là gì? Có nên nặn mụn bọc hay không?

Ai trong chúng ta cũng từng trải qua những ngày tháng tự ti vì mụn bọc. Những nốt mụn cứng đầu không chỉ gây đau rát mà còn khiến chúng ta mất đi sự tự tin. Bạn có muốn biết tại sao mụn bọc lại xuất hiện và làm thế nào để đánh bay chúng một cách hiệu quả?

Toàn bộ thông tin về mụn bọc

Hiểu rõ về mụn bọc, từ nguyên nhân hình thành đến các phương pháp điều trị hiệu quả, sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng này tốt hơn và bảo vệ làn da khỏi những tổn thương lâu dài.

Mụn bọc là gì? Đặc điểm triệu chứng

Mụn bọc là một dạng mụn viêm khá nghiêm trọng, thường xuất hiện dưới dạng các nốt mụn lớn, sưng đỏ, cứng và sâu dưới da. Khác với mụn đầu đen hay mụn trắng, mụn bọc thường chứa nhiều mủ và gây đau nhức.

Mụn bọc có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu trên khuôn mặt, nhưng thường gặp nhất ở:

• Trán: Vùng chữ T (trán, mũi, cằm)
• Má: Hai bên má
• Cằm: Vùng dưới cằm

Mụn bọc có thể được phân loại dựa trên mức độ nghiêm trọng như nhẹ, trung bình, nặng hoặc theo các đặc tính và hình dạng của mụn, bao gồm:

• Mụn bọc có nhân:

Loại mụn này thường xuất hiện dưới dạng cục lớn, không có đầu trắng, cảm giác cứng và đau khi chạm vào. Nhân mụn nằm sâu trong da và nang lông, làm cho quá trình điều trị kéo dài hơn so với các loại mụn khác. Nếu không điều trị đúng cách, mụn có thể lan rộng ra các vùng da xung quanh và dễ tái phát.

• Mụn bọc không nhân:

Khác với mụn có nhân, mụn bọc không đầu (không nhân) là các cục u lớn, không có đầu trắng, cảm giác cứng và đau nhức, đặc biệt là khi mụn sưng to. Mặc dù có nhân, nhưng nhân này lại nằm sâu dưới da và nang lông, gây khó khăn trong việc điều trị.

• Mụn bọc bị chai:

Khi nhân mụn không được loại bỏ hoàn toàn, nó có thể ẩn sâu dưới da và hình thành mụn bọc bị chai cứng. Loại mụn này thường có nhân mụn khô cứng và nốt mụn có màu đen, làm da trở nên không đều màu và mất thẩm mỹ.

• Mụn bọc có mủ:

Loại mụn này xuất phát từ tình trạng viêm nhiễm nặng do vi khuẩn trên da. Ban đầu, mụn chỉ là nốt sần cứng, sau đó sưng mủ kèm cảm giác đau nhức. Khi mụn vỡ, nó sẽ tiết ra dịch mủ và máu, dễ để lại vết thâm và sẹo rỗ.

• Mụn bọc có dịch:

Đặc điểm của loại mụn này là bên trong có chứa dịch lỏng gồm mủ và máu. Mụn bọc có dịch thường xuất hiện ở mí mắt, quanh miệng, mép, vành môi… gây sưng đỏ, đau và ngứa.

• Mụn bọc có máu:

Dạng mụn này thường có kích thước to tròn, bên trong chứa mủ và máu, với đầu mủ trắng tròn. Loại mụn này phổ biến ở tuổi dậy thì. Nếu mụn vỡ ra mà không được xử lý đúng cách, nó có thể lan sang các vùng da khác, gây nổi mụn mới và làm tình trạng da trở nên nghiêm trọng hơn.

• Mụn bọc đầu trắng:

Mụn bọc đầu trắng có hình dạng giống như mụn sữa ở trẻ nhỏ, thường xuất hiện ở vùng chữ T như trán, mũi, má, cằm, hoặc trên lưng và vai. Loại mụn này hình thành do phản ứng giữa vi khuẩn và các tế bào miễn dịch xung quanh mô viêm đỏ. Mụn có thể gặp ở mọi lứa tuổi, và nếu để lâu, nhân mụn sẽ phát triển.

Các giai đoạn phát triển của mụn bọc

Mụn bọc thường xuất hiện trên vùng da như mũi, má, hoặc cằm và tiến triển qua ba giai đoạn chính:

• Giai đoạn đầu: Mụn trứng cá bị vi khuẩn xâm nhập và dần biến thành mụn bọc mủ. Ở giai đoạn này, mụn thường còn nhỏ và chưa rõ ràng.
• Giai đoạn thứ hai: Mụn bắt đầu sưng to và phát triển nhân chứa dịch mủ có màu trắng hoặc vàng. Trong giai đoạn này, việc chạm vào mụn nên được hạn chế để tránh làm mụn trở nên khó lành hoặc bị chai.
• Giai đoạn cuối: Mụn trưởng thành và có thể vỡ ra, kèm theo máu trong một số trường hợp. Thời gian để vết thâm mụn hồi phục hoàn toàn sẽ phụ thuộc vào loại da và mức độ sưng tấy của mụn.

Nguyên nhân gây ra mụn bọc

Mụn bọc thường bắt đầu từ dạng mụn trứng cá thông thường và dần trở nên nghiêm trọng hơn. Trong một số trường hợp, mụn bọc có thể phát sinh một cách đột ngột, ngay cả sau một thời gian dài không gặp vấn đề về mụn trước đó.

Vậy nguyên nhân gây mụn bọc là gì? Một số nguyên nhân có thể gây ra mụn bọc bao gồm:

• Phản ứng của cơ thể với vi khuẩn Propionibacterium acnes: Vi khuẩn này có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng, dẫn đến sự hình thành mụn bọc.
• Giới tính và độ tuổi: Mụn bọc thường gặp ở nam giới, đặc biệt là những người da trắng trong độ tuổi từ 20 đến 30. Tình trạng mụn có thể kéo dài nhiều năm và ít phổ biến hơn ở phụ nữ cũng như ở trẻ em hoặc người lớn tuổi.
• Yếu tố kích hoạt: Mụn bọc thường xuất hiện do các yếu tố kích hoạt, với testosterone được coi là một yếu tố quan trọng trong việc hình thành mụn ở nam giới.
• Sử dụng steroid đồng hóa: Những người tập thể hình sử dụng steroid có thể gặp mụn bọc nghiêm trọng. Nếu bạn đang sử dụng steroid và gặp vấn đề với mụn, hãy thông báo cho bác sĩ để được điều trị phù hợp.
• Yếu tố nội tiết và thuốc điều trị: Hormone androgen, thuốc điều trị tuyến giáp và hội chứng buồng trứng đa nang ở phụ nữ có thể là những nguyên nhân tiềm ẩn. Mụn bọc cũng có thể xuất hiện ở nam giới điều trị bằng testosterone.
• Di truyền: Mụn trứng cá, đặc biệt là dạng nặng như mụn bọc, có thể có tính di truyền. Những người có liên quan đến tình trạng viêm tuyến mồ hôi mủ hoặc viêm da mủ hoại thư cũng có nguy cơ cao hơn.

Mụn bọc có nên nặn không?

Tuyệt đối không tự nặn mụn bọc. Bởi có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm hơn như:

• Sẹo và vết thâm.
• Viêm nhiễm nghiêm trọng hơn, bao gồm viêm mô tế bào hoặc áp xe. 
• Phát triển thành mụn mủ (có chứa mủ) hoặc mụn nước.
• Giảm độ đàn hồi của da, dẫn đến tình trạng lão hóa da sớm.
• Ảnh hưởng đến sự tự tin và tâm lý của người bị mụn, dẫn đến căng thẳng và lo âu.
• Nhiễm trùng thứ cấp, làm tình trạng da thêm nghiêm trọng.
• Tái phát nhiều lần, tạo ra một chu kỳ mụn không dứt.

Cách điều trị mụn bọc là gì?

Mụn bọc nên được điều trị bởi bác sĩ da liễu, vì các sản phẩm trị mụn không kê đơn thường không đủ hiệu quả để điều trị tình trạng này. 

Để điều trị mụn bọc, bác sĩ da liễu có thể kê cho bạn các phương pháp sau:

Thuốc kháng sinh: Mụn bọc có thể được gây ra bởi sự phát triển quá mức của vi khuẩn C. acnes. Thuốc kháng sinh đường uống có thể giúp tiêu diệt vi khuẩn và giảm viêm. Tuy nhiên, thuốc kháng sinh thường chỉ được dùng trong thời gian ngắn (7 đến 10 ngày) vì có thể giảm hiệu quả và gây tác dụng phụ.

Isotretinoin: Đây là thuốc trị mụn mạnh mẽ chỉ được kê đơn cho những trường hợp mụn bọc nặng. Isotretinoin có thể gây ra các tác dụng phụ như khô da, chảy máu cam, tăng độ nhạy cảm với ánh sáng mặt trời và đau đầu. Phụ nữ mang thai hoặc có kế hoạch mang thai không nên sử dụng thuốc này vì nguy cơ gây dị tật cho thai nhi.

Thuốc tránh thai: Đối với những người bị mụn bọc do thay đổi nội tiết tố, bác sĩ có thể kê đơn thuốc tránh thai để giúp điều chỉnh nội tiết tố và cải thiện tình trạng mụn.

Thuốc bôi tại chỗ: Các thuốc bôi tại chỗ có thể bao gồm:

• Kháng sinh bôi: Giúp tiêu diệt vi khuẩn dưới da.
• Retinoids: Chiết xuất vitamin A giúp thông thoáng lỗ chân lông.
• Axit salicylic mạnh: Giúp làm khô dầu thừa và loại bỏ tế bào chết.
• Benzoyl Peroxide: Kháng khuẩn sâu

Thuốc bôi tại chỗ thường được sử dụng trước khi cân nhắc đến các phương pháp điều trị khác. Trong trường hợp mụn bọc nặng, phương pháp này có thể không đủ hiệu quả khi dùng đơn lẻ.

Xem thêm:

• Serum trị mụn cho da dầu
• Benzoyl Peroxide là gì?
• Mụn bọc ở mũi bao lâu thì khỏi?

Hướng dẫn phòng ngừa mụn bọc

Mụn bọc là một vấn đề da liễu khá phổ biến, đặc biệt ở lứa tuổi dậy thì. Để phòng ngừa mụn bọc, bạn có thể áp dụng những cách sau:

Chăm sóc da hàng ngày

• Rửa mặt đúng cách: Rửa mặt 2 lần/ngày bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ, không chứa xà phòng. Tránh chà xát mạnh lên da.
• Tẩy tế bào chết: Thường xuyên tẩy tế bào chết 1-2 lần/tuần để loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa và tế bào chết bít tắc lỗ chân lông.
• Dưỡng ẩm: Chọn loại kem dưỡng ẩm không gây bít tắc lỗ chân lông để cấp ẩm cho da.
• Sử dụng sản phẩm phù hợp: Chọn các sản phẩm dành riêng cho da dầu hoặc da mụn, không chứa dầu và hương liệu.

Chế độ ăn uống lành mạnh

• Uống đủ nước: Giúp đào thải độc tố, giữ da ẩm mịn.
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây: Cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết cho da.
• Hạn chế đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, đồ ngọt: Những thực phẩm này có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn.
• Bổ sung các thực phẩm giàu kẽm: Kẽm giúp giảm viêm và điều tiết sản xuất dầu.

Thói quen sinh hoạt lành mạnh

• Ngủ đủ giấc: Giúp cơ thể phục hồi và tái tạo da.
• Giảm stress: Stress có thể làm tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn.
• Tập thể dục đều đặn: Giúp tăng cường tuần hoàn máu, loại bỏ độc tố.
• Tránh chạm tay lên mặt: Vi khuẩn trên tay có thể làm tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn.

Phòng ngừa khi trang điểm

• Chọn mỹ phẩm không gây bít tắc lỗ chân lông: Ưu tiên các sản phẩm có nhãn "non-comedogenic".
• Tẩy trang sạch sẽ: Loại bỏ hoàn toàn lớp trang điểm trước khi đi ngủ.
• Đổi bông tẩy trang thường xuyên: Tránh lây lan vi khuẩn.

Tóm lại, mụn bọc không chỉ gây ảnh hưởng đến vẻ ngoài mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý. Tuy nhiên, với những thông tin và hướng dẫn trên, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và cải thiện tình trạng mụn. Hy vọng bài viết đã mang đến thông tin hữu ích để bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị mụn bọc là gì nhé!